Илјадници снимки од војната во Украина пристигнуваат секој ден. Тие прикажуваат уништени руски тенкови, уништени хаубици, удари од беспилотни летала, а понекогаш и смрт на руски војници по воздушни напади. Секоја снимка е архивирана, анализирана и сега оценета во поени.
Украинската армија, пишува Би-Би-Си, воведе систем наречен „Армија на беспилотни летала: Бонус“, познат и како „е-поени“. Во него, единиците добиваат поени за секој убиен руски војник или уништен дел од опремата. Колку е поважна целта, толку е поголема наградата.
– Колку е стратешки поважна и потешка за уништување на целта, толку повеќе поени добива единицата – објави тимот „Brave 1“, кој ги обединува воените и владините експерти. До 50 поени се доделуваат за уништен повеќекратен ракетен фрлач, 40 за тенк и 20 за оштетен тенк.
Во центарот во Киев, снимките се прегледуваат и оценуваат според постојано менувачките приоритети. Основачот на системот, министерот за дигитална трансформација Михајло Федоров, вели дека сè започнало како метод за собирање точни податоци и подобрување на одлуките.
– Пред сѐ, станува збор за квалитетни податоци и математика на војната како поефикасно да се користат ограничените ресурси – рече Федоров.
Војната е исцрпувачка, но поените мотивираат
Федоров признава дека системот има и друга функција: одржување на борбениот дух.
– Кога го менуваме бројот на поени за цел, веднаш можете да видите како тоа влијае на мотивацијата на војниците, рече тој.
Во неговата канцеларија доминира голем екран со десетици преноси во живо од беспилотни летала што летаат над бојното поле. Украинските команданти тврдат дека беспилотните летала сега се одговорни за 70 проценти од сите руски жртви. На социјалните медиуми, ваквите снимки често се придружени со метал музика, експлозии и коментари за победа. За војниците на бојното поле, тоа е исто така извор на награди.
„Нашите момци се презаситени од сè, но ова помага“
Би-Би-Си разговараше со повеќе од десетина украински единици за да дознае што мислат за системот на поени. Некои го фалат, други го доведуваат во прашање неговото значење.
– Реакциите се претежно позитивни. Ова помага да ја замениме изгубената опрема, а воедно да му нанесеме штета на непријателот, рече Володимир од 108-та територијална бригада за одбрана.
Војник од 22-та механизирана бригада, која моментално се бори на североистокот од земјата, вели дека системот се покажал како корисен.
– Нашите момци се исцрпени, тешко е да се мотивираат да прават нешто повеќе. Но, вака добиваат беспилотни летала и награди. Сепак значи нешто – вели војникот.
Некои предупредуваат на хаос, манипулација и морални дилеми
Не секој мисли така. Војник со прекар „Змија“ рече дека поените нема да спречат дезертерство.
– Мотивацијата е подлабок проблем и ова не го решава – вели „Змија“.
Дмитро, од друга страна, испрати подолг одговор, тврдејќи дека системот поттикнува манипулација. Војниците, рече тој, се обидуваат да си ја земат заслугата за туѓите погодоци или таргетираат веќе онеспособени возила за да освојат повеќе поени.
– Овој систем е резултат на перверзен менталитет во кој сè мора да се претвори во предност, дури и вашата сопствена смрт, напиша тој.
10 пати повеќе поени за заробен Русин отколку за убиен Русин
Во зграда во Киев, тим аналитичари разгледува и оценува илјадници истрели секој ден. Погодоците се наградуваат, особено целосно уништување на метите. Посебна категорија се затворениците, кои носат десет пати повеќе поени од убиените, бидејќи можат да се заменат за украински војници.
– За еден мртов Русин добивате еден поен. Ако го фатите, тоа се множи со десет. Најтешко за нив е да потврдат артилериски напади бидејќи, Русите се одлични во криењето оружје, па дронот буквално мора да оди меѓу дрвја или во ровови – објасни аналитичарот Володја.
Системот се менува како што се менува војната
Како што Русија сè повеќе користи мали пешадиски групи и мотоцикли, вредноста на погодокот по војник се зголемува.
– Претходно, убиениот војник вредеше два поени, сега вреди шест – објави тимот „Brave 1“.
Повеќе се исплати да се погоди оператор на дрон отколку самиот дрон, бидејќи овие луѓе се потешки за замена. Се менува и системот за наградување – претходно, единиците ги претвораа поените во пари и купуваа што им требаше. Сега сè се управува преку платформата „Brave 1 Market“.
„Амазон за војна“ – војниците купуваат дронови за поени
„Brave 1 Market“ е онлајн платформа каде што војниците можат да изберат од повеќе од 1.600 производи – од дронови до делови за копнени роботи што ги извлекуваат ранетите. Тие нарачуваат директно од производителот, а Министерството за одбрана плаќа подоцна. Исто така може да остават и рецензии за производите, како во секоја современа е-продавница.