Есента треба да го означи крајот на недостигот на вработени кои ја мачат најголемата светска економија. Истекуваат дополнителните надоместоци за невработени. Училиштата се отвораат, дозволувајќи им на многу родители да ја преземат задачата да се грижат за своите деца цел ден. И така, економистите и претприемачите мислеа дека ќе следи поплава од вработувања, пишува „The New York Times“.
Но, се случи нешто друго: во септември бројот на вработени се намали. Пет милиони луѓе помалку работат на крајот на деветтиот месец отколку пред пандемијата. Три милиони помалку бараат работа.
Бавниот процес создава главоболка за администрацијата на Бајден, која се потпира на силно економско закрепнување за да им даде поттик на неговите политички планови. Експертите не знаат колку долго ќе трае оваа ситуација.
Републиканците ги обвинија дарежливите бенефиции за невработеност, но државите кои порано ги прекинаа плаќањата не забележаа зголемување на вработеноста. Демократите веруваат дека компаниите можат да најдат работници ако ги зголемат платите – но недостатокот не е ограничен само на секторите со ниски плати.
Економистите истакнуваат дека има многу сложени и испреплетени фактори – од кои многу продолжуваат да имаат ефект.
Здравствената криза ја прави работата опасна за некои луѓе, а заштедите акумулирани за време на пандемијата им помагаат на другите да ги одбијат понудите за работа што не ги сакаат. Психологијата, исто така, игра улога: истражувањата покажуваат дека пандемијата натерала многу луѓе да ги преиспитаат своите приоритети.
И бранот на отворени позиции ги мотивира да чекаат подобри понуди.
Крајниот резултат е дека, за прв пат по децении, работниците од целата скала на приходи ги поставуваат правилата. И тие ја користат својата позиција не само за повисоки плати, туку и за пофлексибилни часови, подарежливи социјални бенефиции и подобри услови.
Рекордни 4,3 милиони ги напуштиле своите работни места во август.
„Како целата земја да е во некакви синдикални преговори“, вели Бетси Стивенсон, економист на Универзитетот во Мичиген и советник на поранешниот претседател Обама.
„Не знам кој ќе победи, но се чини дека работниците имаат предност“, додава таа.
И „Волстрит журнал“ прашува каде исчезнале 4,3 милиони работници. Изданието проценува дека бројот на вработени би бил уште поголем доколку работи или бара работа истиот дел од населението над 16 години, како и пред пандемијата. Во февруари 2020 година беше 63,3%, а во септември оваа година. изнесува 61,6%.
Недостигот доаѓа во време кога американските работодавци се обидуваат да пополнат десет милиони работни места и да одговорат на растечката побарувачка на потрошувачите. Во секторите како што се производството, малопродажбата, транспорт и логистика, комунални услуги, професионални и деловни услуги, вработените заминуваат со или блиску до рекордни стапки.
Учеството на пазарот на трудот опаѓа меѓу сите демографски групи и сектори, но особено брзо кај жените, работниците без високо образование и оние кои работат во послабо платените индустрии – хотели, ресторани и нега.
Падот на вработеноста на почетокот на пандемијата е најголемиот од Втората светска војна наваму. Минатото лето беше забележано делумно закрепнување, но тоа остана околу најниските нивоа од 1970-тите – и покрај значителниот економски раст и најсилниот пораст на платите во последните години.
Некои економисти шпекулираат дека ситуацијата ги одразува долгорочните промени: порано пензионирање предизвикано од пандемијата. Многу експерти очекуваат недостигот да трае со години, а некои дури и сугерираат дека ќе биде новото нормално: од 52 економисти прашани од изданието, 22 веруваат дека учеството на пазарот на труд никогаш нема да се врати на нивоата пред пандемијата.
Вообичаено, по рецесија, потрошувачите избегнуваат да трошат несериозно, а бизнисите избегнуваат да ја „надувуваат“ состојбата – а оние кои биле отпуштени порано бараат работа. Овој пат побарувачката е стабилна, работодавачите бараат нов кадар „под дрво и камен“, но вработените не сакаат или не можат да се вратат.
Состојбата е особено тешка за големите работодавачи, кои традиционално го зголемуваат бројот на вработени за време на празниците. Amazon и Walmart бараат најмалку 300.000 луѓе, а UPS и FedEx планираат да вработат 200.000. Добрата вест е дека вработените заработуваат повисоки плати. Нивната продуктивност исто така расте: за 5% помеѓу првиот и вториот квартал од 2021 година
Некои од причините се поврзани. Во градинките нема доволно вработени. Бројот на вработени во секторот „згрижување на деца“ е намален за 108,7 илјади или 10,4%. Платите на вработените, исто така, растат за 10%. Тоа го отежнува наоѓањето место за детето, а каде што има, поскапо е. Што ги тера некои родители да останат дома.
Затворањето на границите го намали бројот на имигранти. Голем број на бејби бумери, кои се плашат од вирусот и чија состојба се зголеми поради „биковиот“ пазар, се пензионираат порано.
Помошта исто така игра улога: многу луѓе размислуваат двапати пред да се вратат на тешки, но малку платени позиции.
Работодавците почнуваат да се прилагодуваат: рестораните, на пример, ги намалуваат часовите што ги примаат клиентите. Другите бизниси го намалуваат бројот на понудени услуги.
Многу други бизниси ја гледаат автоматизацијата како решение за недостигот: бензински пумпи без персонал, продавници без готовина и таблети за нарачка во ресторани се некои примери. Генерално, инвестициите во такви технологии се зголемија за 16% во 12 месеци до крајот на јуни, во споредба со просекот од 4% во последните 10 години.
Други ги тераат своите вработени да работат понапорно. Во производството, вработените работат во просек 4,2 часа повеќе од договореното секоја недела минатиот месец, во споредба со 2,8 часа во април 2020 година.