Резултатите објавени овој месец доаѓаат во услови на нови информации за ширење на Ковид-19 меѓу домашните миленичиња и животните на фармата. Претходно овој месец, детската зоолошка градина во Линколн во Небраска изгуби три ретки снежни леопарди поради оваа болест, според Фајненшл тајмс.
Иако вирусот Sars-Cov-2 предизвикува мали или никакви симптоми кај повеќето животни, некои научници стравуваат дека дивиот свет може да стане извор на инфекција. Така, вирусната мутација најверојатно ќе се пренесе назад на луѓето. Ова може да загрози многу ретки видови животни.
Колку е распространет КОВИД-19 кај животните?
Светската организација за здравје на животните (СОЗЖ) на крајот на октомври регистрираше 598 епидемии на КОВИД-19 кај животни кои зафатија 14 видови во 30 земји. Речиси сите епидемии вклучуваа животни во заробеништво и во близок контакт со луѓето. Меѓу најпогодените се визоните одгледувани на фарми во Данска.
Никој не знае колку е распространет КОВИД-19 во дивината, бидејќи имало многу малку тестови. Двете нови студии меѓу белоопашестите елени во Соединетите Држави се првите кои покажаа широко распространета инфекција кај дивите популации. Написот објавен во Американската „Академија на национални науки“ од научници од Министерството за земјоделство откри антитела против Sars-Cov-2 кај 40% од дивите белоопашести елени во четири американски држави претходно оваа година.
Втората студија, спроведена од Универзитетот Пен Стејт, која сè уште не е објавена, го открива вирусот со PCR тестирање во 80% од примероците земени во Ајова од истиот вид елени.
„Сите бевме многу изненадени и збунети од големиот дел на елени со позитивен примерок“, рече Катрина Вилгерт од Одделот за динамика на болести на Универзитетот во Кембриџ, која е вклучена во студијата Пен Стејт.
„Генетските и географските податоци сугерираат повеќекратни трансфери од заразени луѓе на животни, а потоа и интензивно пренесување на инфекцијата од елен на елен“.
Кои животни се најподложни на инфекции?
Sars-Cov-2 потекнува од лилјаци и можеби е пренесен на луѓето преку сè уште неидентификуван животински посредник. Комбинираните докази за природен пренос и лабораториски експерименти покажуваат дека вирусот може да ги зарази повеќето цицачи, иако за разлика од грипот не ги инфицира птиците.
Подложноста значително варира помеѓу видовите. „Многу сме среќни што студиите покажуваат дека главните животни на фармите – свињите, говедата и овците – се прилично отпорни на инфекции, за разлика од белоопашестите елени“, рече Кит Хамилтон, шеф на Светската организација за здравје на животните.
„Мачките, особено големите видови како лавовите, тигрите и леопардите, се чини дека се поподложни од кучињата“, вели Кен Смит, професор по патологија на Кралскиот ветеринарен колеџ во Лондон.
Што можат луѓето да направат за да го спречат ширењето од луѓе на животни?
Единствениот јасен доказ досега дека животинскиот коронавирус е пренесен назад на луѓето дојде за време на широко распространета појава кај визоните во Данска минатата година. Сепак, експертите ги советуваат луѓето да избегнуваат контакт со домашни миленици доколку покажат симптоми на Ковид-19.
Откритието на инфекција кај елени покажува дека ловците треба да преземат мерки на претпазливост, како што е носење ракавици кога ракуваат со трупови на заклани животни, рече Алистер Вард, шеф на биолошките науки на Универзитетот Хал во Британија.
Се појавуваат вакцини за заштита на животните од коронавирусот. Зоолошките градини во САД вакцинираат сè повеќе животни со различни видови инјекции дизајнирани специјално за приматели кои не се луѓе. Ранливите големи мачки се претпочитан примач.
Компанијата за здравје на животните Zoetis, компанија кој произлезе од Pfizer, разви вакцина базирана на шилести протеини Sars-Cov-2 што може да се прилагодат на широк опсег на животински видови. Одгледуваните визони се вакцинираат во голем обем, но вакцините за Ковид-19 обично не се достапни за домашни миленици.
Дали животните можат да бидат постојан носител на инфекцијата и да предизвикаат нови мутации?
Студиите на американскиот елен со бела опашка сериозно ги вознемириле биолозите. „Иако експериментите покажуваат дека заразените елени имаат тенденција да немаат симптоми, пренесувањето на болеста во дивината има значителни последици по здравјето на луѓето“, вели Греам Шенон, зоолог од Универзитетот Бангор во Велс.
„Резултатите од истражувањето предизвикуваат загриженост дека еленот може да биде моторот за ширење на Sars-Cov-2. Еленот лесно може да зарази голем број животни. Она што е позагрижувачко е што вирусот може да се пренесе назад на луѓето. Секоја повторна инфекција од диви животни може да ги искомплицира нашите напори за борба и сузбивање на болеста“.
Потенцијална закана е дека кога вирусот се шири на група животни, може да се појават поопасни видови, а потоа да се пренесат на луѓето. Еволуцијата што ја оптимизира инфекцијата кај друг вид нема нужно да го направи вирусот поефикасен во инфицирањето на луѓето. Во ноември 2020 година, се појавија нови варијанти во визон, кои се проширија меѓу луѓето, иако ниту една не се покажа како невообичаено многу заразна кај човечката популација.
Варијантите на Sars-Cov-2 идентификувани кај еленот од Ајова се исти како оние што циркулираат во тоа време кај човечката популација. Сепак, можеби немало време вирусот да се развие посериозно кај овие животни.
Друга грижа е дали KОВИД-19 ќе исчезне од елените или ќе продолжи да се пренесува меѓу нив на неодредено време. Суреш Кучипуди, водечки автор на студијата на Пен Стејт, повика на повеќе докази.
„Студијата ја нагласува критичната потреба за итна имплементација на програми за следење на ширењето на Sars-Cov-2 меѓу елените и другите чувствителни диви животни и за воведување методи за ублажување на потенцијалниот трансфер назад кај луѓето“, рече тој.