Сегашниот тренд на неверојатно висока побарувачка на станови веројатно не беше вцртан ни во најоптимистичките проекции на градежните компании. Станбените квадрати во Центар, Карпош и Аеродром остануваат највисоко на листата на желби на македонските граѓани, но голем интерес за недвижности од овој тип е регистриран и во останатите скопски општини .
Ваквата слика ја поткрепуваат и официјалните бројки.
„Во скопскиот регион кој е и најатрактивен за градење станови, претходната година се издадени одобренија за изградба на 7.892 стана, што претставува 66 % од вкупниот број станови за кои се издадени одобренија за градење на територијата на целата држава“, вели во интервју за „Локално“ Лилјана Ковачева претседател на Групацијата на агенции за недвижности при Стопанската комора на Северна Македонија.
Анализите покажуваат дека бројот на продажби на недвижности во 2021 г. од кои најголемиот број се во Скопје, има достигнато највисоко ниво во последните пет години. Во таа насока се и компарациите според кои претходната година, е регистиран раст на трансакциите од 33,4 % во однос на 2020 година.
Економската логика која налага дека растот на побарувачката е секогаш следен со раст на цените е апсолутно применлив и во овој случај .
„Цените растат во Скопје и тоа, пред сѐ, на пазарно атрактивните локации, така што трендот на раст на овие локации е многу повисок. Би рекла помеѓу 15 и 20 %’’, вели Ковачева. Според неа, една од причините за зголемениот интерес за вложување во недвижности е инфлацијата.“Во вакви времиња се покажува дека вложувањето во недвижност е сигурна инвестиција за заштита на капиталот. Парите со инфлацијата ја губат вредноста, додека, пак, кај недвижностите таа расте, па логично е инвеститорите да го гледаат вложувањето во недвижности како сигурна заштита на капиталот“, вели Ковачева
Руско-украинската војна има големо влијание врз цените во цела Европа.Иако првично се мислеше дека одделни сектори од економијата ќе поминат недопрено, бројките покажуваат дека ситуацијата целосно се смени.Имун на епидемијата на поскапувања не остана ниту пазарот на недвижности.Во кој сегмент се чувствува најголемо влијание на кризата?
–Во однос на пазарот на недвижности, најголемо влијание има во сегментот на раст на пазарните цени на недвижностите со станбена намена, и тоа исклучиво во растот на пазарните продажни цени. Кај закупнините нема пораст. Овде би сакала да нагласам дека влијанието не е директно од конфликтот, туку повеќе од енергетската криза, која започна минатата година, патрендот на раст постепено се чувствува во последниве 6-7 месеци.
Осцилациите на пазарот на градежништвото на крајот се пренесуваат до крајниот корисник.Дали и во која мера инфлацијата влијае врз одлуката на клиените за инвестирање, купување или за продавање недвижност? Дали во страв од натамошен раст на цените луѓето брзаат да купат или да продадат?
-Инфлацијата,секако има влијание врз зголемениот интерес за вложување во недвижности. Всушност, во вакви времиња се покажува дека вложувањето во недвижност е сигурна инвестиција за заштита на капиталот. Парите со инфлацијата ја губат вредноста, додека, пак, кај недвижностите таа расте, па логично е инвеститорите да го гледаат вложувањето во недвижности како сигурна заштита на капиталот.
Дали паралелно растат понудата и побарувачката? Колку цените го следат животниот стандард и дали се купува во готово или на кредит?
–Во моментов расте побарувачката, па затоа и има пораст на цените. Понуда има голема, но, сепак, е ограничена на деловите кои се пазарно најинтересни за купувачите, што е главна причина за пораст на пазарните цени на недвижностите, но, пред сѐ, на недвижностите со станбена намена. Во однос на другите недвижности, нема зголемување на интересот и нема раст на цените. Цените во Скопје немаат директна корелација со животниот стандард, бидејќи државата нема висок стандард, а цените на становите во главниот град се високи во споредба со стандардот. Според моитесогледувања, сѐуште поголем дел од купопродажбите се финансирани со кредит, но значителен е и бројот на купопродажби што се завршуваат со директно лично финансирање.
Цените на становите станаа тема за која секојдневно се зборува.Кризата не ја намали побарувачката на станови, туку, напротив, се чини дека и значително ја зголеми. За колкав процент е покачен бројот на продажби?
-Регистрираниот број на продажби на недвижности во 2021 година има достигнато највисоко ниво во последните пет години. Претходната година, од вкупно 33.270 трансакции регистрирани во Агенцијата за катастар на недвижности, 25.010 се продажби на недвижности, што претставува раст од 33,4% во однос на 2020 година, кога биле регистрирани 18.755 продажби на недвижности. Податоците ја потврдуваат констатацијата дека недвижностите се покажаа како сигурна инвестиција од почетокот на здравствено-економската криза.
Дали Скопје останува градот во кој се реализираат најголем број продажби и кои од неговите општините се најатрактивни?
–Да,Скопје е дефинитивно градот во кој се реализираат најголем број продажби, па како и порано најатрактивни се општините Центар, Карпош и Аеродром.
Скопскиот Регион е и најатрактивен за градење во делот на станбената изградба, при што претходната година во овој регион се издадени одобренија за изградба на 7.892 стана, што претставува 66 % од вкупниот број станови за кои се издадени одобренија за градење на територијата на целата држава.
Каква е ситуацијата со другите градови – каде е интересот висок, а каде е континуирано мал? Дали се зголеми интересот за купување земја или куќа надвор од урбаните средини?
–Информациите за другите градови во голема мера се разликуваат од оние за Скопје. Во поголемиотдел од другите градови сега-засеганема големи промени на цените. Овој моментален раст, пред сѐ, се однесува на Скопје како најатрактивен, а се почувствува и во Охрид. Во другите градови, генерално гледано, нема поголеми промени.По почетокот на кризата со КОВИД 19, како резултат на карантините, се зголеми интересот за купување недвижности надвор од урбаните средини, а овој тренд продолжува и натаму.
Континуирано расте цената на станбениот квадрат и за новоградбите и за староградбите.Какви се споредбените анализи и бројки по општини? Дали може да се најде стан по цена пониска од 1.000 евра за квадрат и каде?
–Во Македонија има многу места каде што може да се најде стан за помалку од1.000 € зам2.Всушност, во сите градови во Македонија цените се генерално под 1.000 € за м2,а сѐуште има и реони во Скопје каде што има пониски цени, како на пример во Драчево, Радишани, во Бутел, постари градби во Ѓорче Петров и слично.
Дали ситуацијата со војната во Украина има влијание и врз цените на кириите?
–Не, како што веќе спомнав, кај закупнините нема промени. Нема зголемено побарување, па нема ни раст. Повеќе би рекла дека има зголемена понуда бидејќи дел од купените станови периодов завршуваат како нови понуди за давање под закуп, па така се зголемува и понудата.
НБРМ ги објави бројките што се однесуваат на 2021 год.Со каква просечна цена на квадратот започна годинава? Колку е таа повисока од истиот период лани?
–Според објавените податоци на НБРМ,просечното зголемување на цените е околу 6%, но ова е просечен пораст на територијата на целата држава во текот на минатата година. Како што спомнав,цените растат само во Скопје и тоа, пред сѐ, на пазарно атрактивните локации, така што трендот на раст на овие локации е многу повисок. Би рекла помеѓу 15 и 20%
Кој тренд на цените го очекувате во наредниот период во поглед на издавањето и на купувањето/продавањето недвижности?
–Не може со сигурност да се предвиди трендот, но би рекла дека полека ќе се стабилизираат цените на, ова сега, повисоко ниво. Во голема мера растот на цените е поврзан со намалениот број на нови градби изминатите години. Бројот на издадени одобренија за градење во високоградбата во периодот 2017 – 2020 година бележеше континуиран пад. Меѓутоа, во 2021 година, во однос на 2020 година, е забележан раст од 52,9 %. Бројот на станови за кои се издадени одобренија за градење во Скопскиот Регион, исто така, бележеше пад до 2020 година и во изминатите пет години, при што бројот на станови за кои се издадени одобренија за градење во просек изнесувал околу 3.670 стана. Меѓутоа, во 2021 година е забележан голем раст во однос на 2020 година, при што се издадени одобренија за изградба на 7.892 стана. Поради тоа, со зголемувањето на бројот на нови станови би можело да се очекува дека пазарот ќе се стабилизира.
К.В.С.