Финска го направи првиот официјален чекор кон членство во НАТО. Претседателот Саули Ниниште и премиерот Сана Марин вчера објавија дека „Финска итно треба да поднесе барање за членство“ и дека „чекорите потребни за да се донесе оваа одлука ќе бидат преземени во наредните денови.“ Очекувано, оваа одлука, која ќе ги донесе војниците на НАТО на руско-финската граница долга речиси 1.300 километри, не наиде на одобрување од Москва. Русија се заканува со одмазда „и од воено-техничка и од друга природа“.
„Членството во НАТО ќе ја зајакне безбедноста на Финска. Како членка на НАТО, Финска ќе го зајакне целиот свој одбранбен сојуз. „Финска мора да аплицира за членство во НАТО без одлагање“, рекоа Нинисте и Марин во заедничката изјава.
Додека НАТО со раширени раце ја дочека оваа одлука, во Москва се слушаа зборови кои дополнително ја влошија ситуацијата.
Портпаролот на Кремљ Дмитриј Песков изјави дека „чекорот на Финска кон членство во НАТО е дефинитивно закана“ за Русија и дека проширувањето на северноатлантскиот воен блок нема да го направи светот постабилен. Тој додаде дека „чекорите што ги презема Финска кон НАТО се за жалење и причина да се одговори адекватно“.
Острата реакција на руското Министерство за надворешни работи, во која се споменува воена одмазда, предизвика стравувања дека, во најлош случај, ситуацијата може да ескалира до нов конфликт меѓу двете земји, кои со децении се во тензични односи поради војната во доцните 1930-ти од минатиот век.
Зимска војна и „Финландизација“
Финска и Русија (која тогаш беше дел од СССР) се бореа од 1939 до 1940 година. Причината за војната беше барањето на СССР Финска да отстапи значителни гранични територии во замена за земјиште на друго место, повикувајќи се на безбедносни причини, пред се заштитата на Ленинград. Финска одби, а Советите нападнаа три месеци по германската инвазија на Полска.
СССР испрати 21 дивизија и дури 450.000 војници на финска територија, а цел беше и Хелсинки, кој во еден момент беше бомбардиран. Малобројните фински сили успеале да и се спротивстават на Црвената армија, но Сталин прогласил победа во 1939 година во таканаречената Зимска војна. Советите никогаш не ја окупираа Финска, туку зедоа 11 отсто од нејзината површина.
Во следните децении, Финска остана формално независна и неутрална за време на Студената војна, но Кремљ имаше огромно влијание врз политиките на Хелсинки. Тој модел – познат во дипломатските кругови како „финландизација“ – се сметаше за можно решение за земјата пред инвазијата на Украина.
Додека оваа политика ѝ помогна на нацијата на работ на Арктикот да ја избегне судбината на земјите од Централна и Источна Европа кои беа окупирани како дел од советскиот блок, независноста на Финска дојде по цена да се проголта не така мала доза на самоцензура. Финците денеска велат дека „финландизацијата“ ги наградила политичарите кои ги исполнувале руските наредби и ги прогонувала оние кои се противеле на руското влијание.
НАТО и Русија лице в лице
Влезот на Финска во НАТО би ги разбудил старите духови, но и ќе ги доближи војниците и тенковите на НАТО опасно до Санкт Петербург, кој е оддалечен околу 400 километри од финско-руската граница. Двете земји делат граница долга 1.287 километри. Со влегувањето на Финска, НАТО и Русија би биле опасно блиски, што во Москва го гледа како проблем и провокација. Русија сака НАТО да не се шири кон нејзините граници и да се повлече на границите од 1990-тите.
Финска е добро вооружена и неодамна нарача 64 борбени авиони Ф-35 од САД. Има армија од 180.000 луѓе и сè уште има политика за регрутирање, при што сите полнолетни мажи се повикани на воена служба. Кога ќе стане членка на НАТО, Алијансата добива друга земја каде што може да ги постави своите воени бази, стационарни трупи и оружје, но и да спроведува воени вежби. И сето тоа „под прозорецот“ на Русите.
Финска го гледа својот влез како заштита од секој потенцијален напад од страна на Русија во иднина, бидејќи членот 5 од клаузулата за колективна одбрана предвидува дека во случај да биде нападната која било земја членка на НАТО, НАТО има обврска да ја брани. Тоа е и причината што НАТО не реагира воено во случајот со Украина, бидејќи таа земја не е членка на алијансата.
Кога Финска ќе стане тоа, во случај на каков било напад, тоа би значело војна меѓу Русија и 31 земја, колку што ќе има со влезот на Финска во најголемиот воен сојуз во светот.