„Овој Генерален урбанистички план не е направен според граѓаните и градот, туку е направен според инвеститорско-урбанистичката клика, нагалено наречени инвеститори. Колку пари од своите астрономски профити вратија овие таканаречени инвеститори во заедницата од која профитираа“, беше речено на почетокот на денешниот протест, поради донесувањето на новиот Генерален урбанистички план на Нови Сад до 2030 година.
Спорниот документ беше усвоен на денешната седница на градскиот парламент што се одржа во зградата на Собранието на АП Војводина, пред која на еден час пред почетокот на седницата се собраа меѓу 150 и 200 граѓани и активисти на протест .
Зградата беше опкружена со метални огради од сите страни, а ја бранеа полицајци опремени со штитови, палки и шлемови, а за сето време овој настан беше сниман од полициски дрон кој го прелета местото на средбата, пренесе Данас.
Serbia's autocratic regime brutally attacks activist protesters in Novi Sad.
Serbia brutalizes its own citizens at the same time it attempts to destabilize neighboring Kosovo and the rest of the Balkans. The EU pays billions of dollars to fund this.pic.twitter.com/6y8URKXDLb
— Admirim (@admirim) July 21, 2022
Демонстрантите на почетокот на протестот отстранија метални огради, по што дошло до физички конфликт со полицијата. Биле фрлени и неколку пиротехнички средства, а демонстрантите фрлале зелена боја кон полицијата извикувајќи „крадци, крадци“.
На фотографијата што ја објави порталот 021 се гледа дека при апсењето на еден од демонстрантите, полицијата во цивилна облека го применила потегот со кој загина Џорџ Флојд при апсењето во Минеаполис пред две години, на кој полицаецот го држи коленото на вратот на човекот кој е приведен.
„ГУП не е каков било труд, туку документ кој ги одредува стратешките насоки на развојот на еден град. Донесувањето на новиот ГУП треба да биде празник со кој ќе се гордее овој град и ова собрание. Како изгледа ова денес? Изгледа како окупација, а овие луѓе (полицајци) дојдоа за да не се обрати претставник на граѓаните во Собранието“, рече на почетокот на протестот активистот Небојша Миленковиќ.
Last news today, This is what a European capital of culture looks like in Serbia, in Novi Sad. Terrible and sad. pic.twitter.com/Fmbpp272t8
— Dragoslav Milojevic (@CultureECOC) July 21, 2022
Обезбедувањето во цивилна облека го спречи Миленковиќ да влезе во зградата и покрај претходно испратеното барање, кое остана неодговорено, граѓаните да присуствуваат и да зборуваат за време на седницата.
Во таа прилика, рече тој, добил неколку удари и ниту еден рационален одговор.
„Се обидов да и објаснам на полицијата, но добив неколку удари и немаше рационален одговор. Ние сме граѓани на овој град кои според меѓународните конвенции што ги ратификува нашата држава, како и законите на нашата држава, имаме право да бидеме прашани за стратешките прашања поврзани со развојот на овој град“, рече Миленковиќ.
Unnecessary violence at the protest against GUP (general urban plan) in Novi Sad today, where citizens are protesting against its adoption. pic.twitter.com/nLrLYgfRiC
— Ne davimo Beograd – international (@nedavimobgd_EN) July 21, 2022
„За жал, не знаеме што е донесено и прашуваме дали на Петроварадинската тврдина сè уште има нацртана Ајфелова кула, со оглед на тоа што многу малку влијаевме на овој ГУП. Беа напишани многу стручни, смислени и оправдани приговори и сите ги отфрлија. Се поставува прашањето, која е смислата на јавниот увид? Зошто луѓето да читаат планови, зошто луѓето да губат време на тоа“, изјави за „Данас“ Ана Ферик Ивановиќ, претседател на Асоцијацијата на архитекти од Нови Сад.
Според неа, ако носителите на градската власт ќе го направат тоа што го имаат предвид, тогаш треба да се затвори ЈП „Урбанизам“, а во тој случај инвеститорите нека нацртаат што сакаат и да го донесат во Собрание кое ќе го брани полицијата, додека никој ништо не смее да каже.
„Многу е тажно и грдо за Нови Сад и Србија која е во Европа. Сите околни држави и главни градови го имаат барем ова средено, но за жал го изгубивме она што е основно, а тоа е културата, професијата и струката, кои ги загубивме со денешниот настан. Беше понижувачки“, додаде Ферик Ивановиќ.
Неколку демонстранти беа уапсени, но набрзо ослободени откако украдоа штитови од полицијата за време на конфликтот.
„Кога го зедовме штитот при тоа туркање и се обидовме да го извадиме од толпата, четворица полицајци во цивилна облека ме фатија мене и еден другар. Не одведоа во полициско возило и не задржаа во притвор. На крајот ни рекоа или ќе одиме во затвор или ќе си одиме дома“, вели Младен Цвијетиќ, еден од уапсените граѓани.
Нападнат е и Радмомир Лазовиќ од движењето „Не давимо Београд“, кој за „Данас“ изјави дека како пратеник сакал да присуствува на седницата, но непознати лица го опколиле од сите страни и употребиле насилство.
Member of Serbian parliament and an activist of opposition movement @nedavimobgd, Radomir Lazović, was attacked by private security in front of Novi Sad city assembly. pic.twitter.com/6jBZxmFoT4
— Ne davimo Beograd – international (@nedavimobgd_EN) July 21, 2022
„Ме изнесоа надвор, ме соборија на земја, ме турнаа и ме удираа во главата. Само се обидов да влезам како пратеник и да побарам да зборува Небојша Миленковиќ“, ни изјави Лазовиќ.
Денешните настани во Нови Сад тој ги оценува како досега видени, бидејќи се појавија лица без легитимација, претставувајќи ја партиската полиција која ги напаѓа граѓаните, додека редовната полиција им се користи како тампон, поради што не се претставија со легитимација, туку се претставиле како лица во цивилна облека.
„Апсолутно е јасно дека оваа бруталност и силата што ја применуваат лежи во договорот на градските власти со претставници на големиот капитал, кои практично во исто време се и претставници на урбаната и градежната мафија. Употребена е сила. Тоа е последната алатка што една власт може да ја употреби против опозицијата. Граѓаните имаат основно право да протестираат, па и да се бунтуваат. Ниту една влада не може да го ускрати правото на граѓаните да протестираат пред институциите. Немаше ништо насилно или провокативно во нашето однесување, кои дојдовме да протестираме“, вели Борислав Новаковиќ, шеф на градскиот комитет на Народната партија.
Тој рече дека приватното обезбедување е тоа што ја предизвикало реакцијата на демонстрантите и затоа одговорноста е апсолутно на страната на власта која правото на протест го претворила во тепачка.