Кога човек ќе пристигне во Волфсбург со воз, првото нешто што го гледа се четири огромни оџаци кои се издигнуваат над фабриката на Volkswagen. На зградата има голем сино-бел знак на VW. Таму е една од најголемите фабрики за автомобили во светот.
Волфсбург е изграден според планот во првата половина на 20 век. Целиот град бил изграден од самиот почеток на чиста пустелија во близина на малиот град Фалерслебен. Денес, Фалерслебен е дел од Волфсбург. На 1 јули 1938 година, националсоцијалистите го нарекоа новооснованиот град KdF Vehicle City во близина на Фалерслебен. KdF е кратенка за Kraft durch Freude (Сила преку радост), и тоа беше организација која организираше одмор и годишни одмори за работничката класа во контекст на националсоцијалистичкиот режим.
Auto KdF беше планирано како евтина понуда за масите – со тоа како „народен автомобил“ (Volkswagen). Но, помеѓу 1939 и 1945 година се произведуваа речиси исклучиво воени возила. Дури по војната започна масовното производство на легендарната VW Beetle, која се базираше на плановите на KdF-auto.
Волфсбург постои поради концернот Volkswagen, велат во градот, кој во меѓувреме е петти по големина во провинцијата Долна Саксонија и додаваат дека кога VW кива, градот се разболува, пишува Дојче веле.
Крајот на соништата?
Но, во моментов кризата на автопроизводителите виси над градот како Дамоклов меч. За прв пат во својата историја, најголемиот европски производител на автомобили планира да затвори некои погони во Германија и да отпушти илјадници вработени.
Повеќе од 60.000 луѓе работат во VW, тоа е речиси секој втор жител на градот Волфсбург. Платите во VW се над просекот. Ова е добро за вработените, лошо за билансот на концернот бидејќи Volkswagen плаќа околу 62 евра на час (вклучувајќи го и социјалното осигурување), а во 2023 година тоа беше најскапата саатница во автомобилската индустрија. Со просечна плата од 5.238 евра, Волфсбург е еден од најбогатите индустриски градови во Германија. Побогат е само Инголштад, каде што седиштето на производителот на автомобили Audi, кој исто така припаѓа на концернот VW.
Кристин Ресер вели дека овде сè уште живее типичниот германски сон за куќа со градина, автомобил и сопруга со две деца. Таа посредува во продажба на недвижен имот.
Богатите години поминаа
Ресер целиот живот го поминала во Волфсбург. Денеска ја чувствува несигурноста која владее во градот. Многу вработени во VW и велат дека сакаат да ја продадат својата куќа „пред да ја изгуби вредноста“, вели таа за ДВ. Други ги откажаа своите договори за купување домови дури и пред да се преселат во него. „Луѓето се плашат да купат куќа, претпочитаат да ги задржат своите пари додека не знаат што ќе одлучи VW“, вели таа.
Во 2023 година концернот VW оствари солиден профит од над 18 милијарди евра и исплати 4,5 милијарди евра дивиденда на акционерите. Но, минатата година, менаџментот на VW започна програма за ефикасност која треба да заштеди 10 милијарди евра до 2026 година со цел концернот да биде поконкурентен.
Во август 2024 година, менаџментот објави дека се неопходни дополнителни мерки за штедење, вклучително и затворање на евентуално две фабрики во Германија и значително намалување на бројот на вработени таму, каде VW моментално вработува околу 120.000 луѓе.
Тишина пред влезот на фабриката
Во ова октомвриско попладне, благото есенско сонце осветлува голема површина на фабриката на VW. Стотици работници излегуваат преку влезот 17 откако нивната прва смена заврши во 14 часот. Тие носат комбинезони и пуловери или кошули со логото на VW.
Кога ќе пристигнат на големиот паркинг пред фабриката, расположението е лошо, речиси никој не сака да разговара со ДВ или да се фотографира. По бројните медиумски написи во последните недели за кризата на VW, повеќето од нив не сакаат да продолжат да одговараат на истото прашање.
Едниот сепак вели дека работниците се плашат за своите работни места, другиот додава дека имаат само надеж дека иднината на VW ќе биде подобра. „Ние надминавме бројни кризи, а ќе ја надминеме и оваа“, вели тој.
Како се менуваат времињата
Волфсбург се збогати и од трговскиот данок, благодарение на големите приходи на VW. Но, сега градот насекаде покажува знаци на економски пад. Центарот на градот, опкружен со широки улици со многу паркинзи, е празен ова сончево попладне. Неколку минувачи одат по улицата Porsche, но главно поминуваат покрај празни излози. Она што останува се неколку евтини продавници и трепкачките светла на некоја повремена игрална.
Дури и во неколкуте кафулиња и барови на главната улица, нема многу гости, како што може да се очекува во еден ваков сончев ден во октомври. Џулиано Салиовски вели дека не толку одамна многу негови гости доаѓале еднаш или двапати неделно на вечера, а сега најчесто доаѓаат еднаш месечно.
Салиовски е бегалец од Косово, тој и неговата сопруга пред неколку години отворија хотел и ресторан во Волфсбург и се популарни меѓу своите гости. Повеќето од нив се поздравуваат по име.
Пандемијата на Ковид-19 веќе значително го намали бројот на резервации за ресторани и хотели пред две години, вели тој за ДВ, „но сега ги има уште помалку“. Во овој период од годината, вели, пристигнувале многу резервации за Божиќ, но оваа година нема.
И покрај се, Салиовски сепак верува дека ситуацијата ќе се „сврти“. Тој дури планира да го прошири својот бизнис во Волфсбург и да купи уште една зграда покрај имотите што веќе ги поседува.
Дали градот ќе стане музеј?
Успешните години на производство на автомобили во Волфсбург може да се видат во музејот Volkswagen на улицата Diesel. Постои голема колекција на олдтајмери со најпопуларните модели, вклучувајќи и „Буба“, која беше произведена милион пати до 2003 година. Или минибусот Bulli на VW, кој беше повеќенаменско возило за време на германското економско чудо, и со кој германската „flower-power генерацијата“ го обиколи светот во 1960-тите и 1970-тите.
Овој музеј мора да го посети секој турист во Волфсбург, а повеќе од 300.000 од нив доаѓаат секоја година, повеќе поради VW. Таканаречениот Autostadt (автомобилски град) зафаќа 28 хектари. Тој нуди увид во „светот на мобилноста“, каде што повеќе од три милиони возачи ги зедоа клучевите од својот нов автомобил.
Мрачни изгледи
Но, се помалку туристи доаѓаат во Волфсбург, вели еден таксист во интервју за ДВ. Пред неколку години, таксистите едвај ги задоволуваа потребите на туристите и деловните луѓе.
Дали е ова знак дека деновите на Волфсбург како европска престолнина на автомобилите се одбројани? Дали е можно Volkswagen, кој продаде најмногу автомобили пред неколку години, да не може да добие доволно клиенти за своите електрични автомобили, кои наводно се иднината на индустријата?
Таксистот има јасно мислење за Volkswagen и неговата водечка улога во светот во ерата на мотори со внатрешно согорување: „Тие времиња одамна ги нема“, вели тој, додавајќи дека „може да биде и полошо“.