Две стратешки важни руски воени бази во Сирија, поморската база во Тартус и воздушната база наречена „Хмејмим“ се под закана од џихадистите предводени од Хајат Тахрир ал-Шам (ХТС), по ненадејната и молскавична офанзива. Сириската армија до сега пружи само спорадичен отпор и го загуби, прво, вториот по големина град Алепо, а потоа и голем број други важни градови како Хама, Деир Езор, а според последните извештаи и Палмира.
Исламистите тврдат дека веќе се приближуваат кон Дамаск, а според извештаите од бојното поле, битката веќе се води во предградијата на клучната раскрсница, градот Хомс, кој не падна на нападот на Ал Каеда и Исламската држава, но сега е на работ да биде освоен од нивната најнова верзија во лицето на ХТС. Ова би го пресекол патот меѓу Дамаск и крајбрежната провинција Латакија, каде што се наоѓаат руските бази и која е најлојална на претседателот Башар ал Асад, бидејќи таму живеат алавити, членови на неговата секта.
Самото присуство на Русија на Блискиот Исток е загрозено од овој напредок, предупредуваат руските воени аналитичари и воени блогери кои го следат конфликтот во Украина.
Со оглед на тоа што руските воени ресурси главно се врзани во Украина, каде што Москва брза да заземе повеќе територии пред новоизбраниот претседател Доналд Трамп да ја преземе функцијата во САД во јануари, способноста на Русија да влијае на ситуацијата на теренот во Сирија е многу поограничена отколку што беше во 2015 година, според Ројтерс.
Да потсетиме, Русија во 2015 година испрати платеници од групата „Вагнер“ во Сирија, кои заедно со либанскиот Хезболах и единиците на Иранската револуционерна гарда им пружија сериозна помош на сириските сили на теренот и беа клучни во повторното ослободување на Палмира од салафистите на Исламската држава. Тогаш, како и сега, Русија изврши голем број воздушни напади, но немаше толку модерни авиони, како што е МиГ-31, ниту користеше прецизни наведувани бомби ФАБ тешки од 250 до дури 3.000 кг, со кои редовно ги бомбардира украинските позиции.
Навидум многу посилни воздушни сили од 2015 година не можеа да го задржат брзиот напредок на џихадистите, па некои руски воени блогери веруваат дека „Хмејмим“ и пристаништето Тартус сега се во непосредна опасност, што би имало огромно влијание врз проекцијата на руската моќ не само на Блискиот Исток, но и во Африка. Имено, базата во Тартус е единственото руско медитеранско пристаниште за поправка на бродови и надополнување на залихи и гориво, а Москва ја искористи Сирија како почетна точка за летови на платеници до и од Африка.
„Потпирањето само на сириската армија беше изгубена кауза“
Влијателниот руски воен блогер „Рибар“ со повеќе од 1,3 милиони следбеници на Телеграм, кој е близок до руското Министерство за одбрана, изјави дека московските сили се соочуваат со сериозна закана.
„Всушност, мораме да разбереме дека бунтовниците нема да запрат. Тие ќе се обидат да нанесат максимален пораз и максимална репутација и физичка штета на претставниците на Руската Федерација (во Сирија), а особено да ги уништат нашите воени бази“, предупреди „Рибар“.
Потпирањето само на сириската армија е „изгубена кауза“, додаде тој, велејќи дека таа ќе продолжи да се повлекува доколку не биде поддржана од руските воздухопловни сили и специјалисти. Инаку, вчера руската амбасада во Дамаск ги советуваше руските граѓани да ја напуштат Сирија.
„Рибар“, кој и самиот беше во Сирија и добро ја познава ситуацијата на теренот, даде прилично песимистички прогнози од почетокот на офанзивата, кои досега беа исклучително прецизни. На пример, тој беше меѓу првите што го објави падот на Алепо и Хама, додека медиумите во Дамаск продолжија да зборуваат за контраофанзива, силни одбранбени линии, засилувања и стабилизирање на ситуацијата.
Во денешниот извештај тој изјави дека ХТС продолжува да ја проширува својата зона на контрола во провинциите Хама и Хомс.
„Се повеќе и повеќе се потврди дека терористите ја зазеле населбата Салами, како и Из ад-Дин и неколку села западно од Ар-Растан и Телбисех. Во исто време, имаше извештаи за борби во внатрешноста на градот Хомс. Според антивладините медиуми, се конфронтирале милитантите единици на Хезболах од одредот Ар-Радван, кои претходно биле префрлени од Либан“, пишува аналитичар на друг канал на Телеграма посветен на Сирија.
Се наведува и дека нема извештаи за сличен отпор од самата сириска армија, додека истите сириски извори кои известуваа за сузбивање на џихадистите од Алепо, Хама и Дара, сега зборуваат за жестока контраофанзива на сириската армија.
„Таквите извештаи водат до трагедии: на пример, жителите на Кристијан Мхарда беа воодушевени од изјавите на про-Асад каналите дека нема закана и не се евакуираа. А утрото беа пречекани со тоа што милитантите на ХТС влегоа во селото“, пишува „Рибар“.
Руските воздухопловни сили им помагаат на сириските сили да извршат сопствени воздушни напади против бунтовниците, а Кремљ соопшти дека продолжува да го поддржува Асад и ја анализира ситуацијата за да види каква помош е потребна за стабилизирање на ситуацијата.
„Главната задача на руските сили во Сирија е да го спречат влегувањето на непријателот во Латакија“
Сепак, рускиот воен блогер „Fighterbomber“, кој има над 500.000 следбеници на Телеграм, рече дека руските сили во Сирија се разоткриени и дека губењето на воздухопловната база „Хмејмим“ ќе значи губење на способноста за изведување воздушни напади, што според него е 75 проценти од можностите на Москва таму.
„Аеродромот Хмеимим не е повеќекатен индустриски проект со подруми. Тоа е поле со лесни монтажни згради на врвот, кои ќе престанат да функционираат штом непријателот дојде во домет на артилерија или беспилотни летала. Ситуацијата со поморската база во Тартус е отприлика иста, се разбира, може да се брани и да се чува доста долго ако има некој и нешто да го направи тоа, но или нема да може да функционира, или барем на многу ограничен начин. “ рече тој.
Тој, исто така, предупреди дека целосната евакуација на целата руска воена опрема нема да биде можна доколку тоа стане неопходно.
„Затоа, главната задача на нашите сили во Сирија е да го спречат непријателот да влезе во Латакија, дури и ако треба привремено да се откажеме од остатокот од територијата“, пишува блогерот.
„Сирија веројатно ќе ја сподели судбината на Авганистан и Либија“
Кримскиот воен аналитичар Борис Рожин, чиј Телеграм канал е наречен „Полковник Касад“, по лик од научно-фантастичниот роман „Хиперион“, смета дека ситуацијата во Сирија се уште се развива „според најнегативното сценарио“.
„Владата на Асад продолжува да губи територии без значителен отпор, армијата е во полудезинтегрирана состојба. Организираниот отпор на поединечните единици не ја менува целокупната мрачна слика. Многу е веројатно дека Сирија во сегашната форма наскоро ќе престане да постои и директно или индиректно ќе биде поделена, а нејзината територија ќе ја повтори судбината на Авганистан и Либија“, вели Рожин.
Веројатната загуба на Хомс може значително да ги забрза процесите на распаѓање на државниот апарат и преостанатата државна логистика, предупредува тој.
„Истовремено, Русија ризикува да ги загуби своите бази во Латакија, што ќе влијае и на позициите на Руската Федерација на Блискиот Исток и на операциите во Африка, кои, меѓу другото, се потпираа на Хмејмим, а Иран е всушност на работ на губење на копнениот коридор (Иран, Ирак, Сирија, Либан), што беше главното достигнување на Иран во сириската војна, а сето тоа сериозно ќе го промени балансот на силите на Блискиот Исток“, оценува аналитичарот.