12
Децентрализацијата во Македонија, како процес кој започна со усвојувањето на Законот за локална самоуправа во 2002 година и неговата имплементација од 2005 година, има значајно влијание врз функционирањето на општините. Сепак, ефектите на децентрализацијата во решавањето на проблемите на општините се мешани и зависат од повеќе фактори.
Еве неколку аспекти:
Позитивни аспекти:
- Подобрување на локалните услуги:
- Децентрализацијата овозможи локалните самоуправи да преземат одговорност за основни услуги, како што се образованието, здравството, урбанизмот, јавната инфраструктура и животната средина. Ова овозможи услуги кои се поблиски до граѓаните да бидат подобро прилагодени на нивните потреби.
- Зголемена транспарентност и отчетност:
- Локалните власти, бидејќи се поблиску до граѓаните, се поттикнати да бидат поодговорни и транспарентни во својата работа.
- Финансиска автономија:
- Децентрализацијата воведе можност за општините да управуваат со сопствени приходи, како што се локални даноци, комунални такси и трансфери од централниот буџет.
Проблеми и ограничувања:
- Недоволна финансиска независност:
- И покрај предвидените финансиски трансфери, многу општини и понатаму се соочуваат со недостиг на средства за спроведување на основните надлежности. Долговите на општините, особено помалите и руралните, се сериозен проблем.
- Недоволни капацитети и експертиза:
- Локалните власти честопати немаат соодветна техничка и административна експертиза за ефикасно спроведување на нивните надлежности.
- Политизација на локалните власти:
- Политичките влијанија често го отежнуваат донесувањето објективни и долгорочни одлуки на локално ниво.
- Неправична распределба на ресурси:
- Постои голема нееднаквост меѓу урбаните и руралните општини во однос на приходите и ресурсите. Ова доведува до дисбаланс во развојот на различните региони.
- Слаба координација со централната власт:
- Честопати недостасува јасна координација меѓу локалната и централната власт, што доведува до преклопување на надлежности или неефикасност.
Заклучок:
Децентрализацијата донесе одредени придобивки, особено во однос на поблиско управување и зголемена отчетност на локално ниво. Сепак, за да се решат проблемите на општините, потребни се дополнителни реформи, како што се зголемување на финансиската независност, изградба на капацитети и подобрување на транспарентноста и ефикасноста на локалните власти.
Исто така, еден од клучните чекори е да се работи на рамномерниот регионален развој за да се намалат разликите меѓу различните општини.
Извор: ChatGPT