Годишниот состанок на Светскиот економски форум се одржа во Давос од 20 до 24 јануари 2025 година, под тема „Соработка за интелигентна ера“.
Овогодинешниот состанок на Светскиот економски форум во Давос се фокусираше на теми кои ја обликуваат глобалната иднина: климатските промени и вештачката интелигенција (АИ).
Дискусиите ја истакнаа итноста од синхронизирани активности за да се обезбеди одржливост, а паралелно се потенцираа улогите на иновациите и родовата еднаквост во справувањето со овие предизвици.
Климатски промени – аларм за итна акција
Експертите предупредија дека последните пет години биле најтоплите досега, со сè поизразени последици од климатските промени: екстремни временски настани, зголемување на нивото на морето и закани за биолошката разновидност.
Како клучен заклучок, учесниците се согласија дека:
1. Технологијата мора да игра централна улога во борбата против климатските промени. AI е препознаена како алатка за подобрување на прецизното следење на екосистемот, предвидување природни катастрофи и оптимизирање на енергетските мрежи.
2. Приватниот сектор и иновациите ја предводат промената. Инвестициите во зелените технологии, како што се обновливите извори на енергија, кружната економија и паметното земјоделство, мора да бидат приоритет.
AI и одржливост
Вештачката интелигенција (AI) е истакната како „меч со две острици“ – иако ветува револуционерни решенија за одржливост, нејзиниот раст бара огромна потрошувачка на енергија и ресурси. Беше нагласено дека е од клучно значење да се развијат системи за вештачка интелигенција со намалено влијание врз животната средина, вклучително и центри за податоци кои користат обновливи извори на енергија. Дополнително, учесниците ја истакнаа важноста од регулирање на технологиите за вештачка интелигенција за да се намалат потенцијалните ризици за општеството.
Еден од приоритетите е да се интегрираат етичките стандарди во развојот и примената на вештачката интелигенција, со што ќе се осигури дека придобивките се достапни за сите, без да се загрозат правата на поединците.
Главниот научник за вештачка интелигенција на Meta, Јан ЛеКун, за време на сесијата во Давос рече дека „нова парадигма на архитектурата на вештачката интелигенција“ ќе се појави во следните пет години, што ќе ги надмине можностите на постоечките системи.
„Животниот век на сегашната парадигма“, односно големите јазични модели што луѓето моментално ги користат за работи како што се брзо генерирање слики и текст, е краток, рече ЛеКун. „Во рок од пет години, никој со здрав ум повеќе нема да го користи, барем не како централна компонента на кој било систем за вештачка интелигенција“.
Родова еднаквост – клуч за одржливост
Дискусиите за родовата еднаквост беа столбот на одржливите иницијативи. Статистиката покажува дека жените, особено во неразвиените земји, несразмерно ги трпат последиците од климатските промени, но во исто време играат клучна улога во одржливите практики.
Давос нагласи дека жените се двигатели на иновациите во земјоделството, обновливите извори на енергија и заедниците кои се борат против еколошките катастрофи. Сепак, родовата нееднаквост продолжува да го ограничува нивниот потенцијал.
Форумот заклучи дека одржлива иднина бара:
1. Поголема вклученост на жените во одлучувањето, особено во енергетскиот, технолошкиот и еколошкиот сектор.
2. Едукација и поддршка на девојките во STEM дисциплини, за да се поттикне нивниот придонес во развојот на AI и одржливи решенија.
Според последниот Извештај за Глобалниот родовиот јаз објавен од Форумот, напорите да се затвори јазот во „политичкото зајакнување“ или разликата помеѓу можностите за жените и мажите да постигнат улоги во одлучувањето, забележале најмал напредок.
Климатските промени и вештачката интелигенција не се само предизвици, туку и можности за редефинирање на односот помеѓу технологијата, природата и луѓето. Родовата еднаквост, како основа за одржливост, стана клучен столб на глобалните стратегии.