Либерална партија на Канада постигна едно од најголемите политички изненадувања во современата демократска историја: од изборниот дебакл што беше предвиден на крајот од минатата година до победата на изборите одржани вчера. Клучот за разбирање на овој пресврт лежи во потезите на американскиот претседател Доналд Трамп.
На улиците на многу канадски градови, излозите на продавниците деновиве се преплавени со знаци на кои се нагласува дека продаваат само канадски производи. Овие знаци симболизираат поширок бран бојкоти на американски стоки, создадени како директна реакција на заканите на Трамп за воведување царини, па дури и за анексија на Канада. Според неодамнешните анкети, 61 процент од Канаѓаните моментално ги бојкотираат американските производи.
Трамп сам го предизвика најголемиот бран на националистички антиамериканизам во канадската историја. Либералната партија, која се претстави како најдобар избор да му се спротивстави на Трамп, успешно го искористи тоа расположение и победи.
Трамп си пукаше во ногата
Политички гледано, Трамп си направи сериозна лоша услуга. Неговиот неофицијален фаворит би бил конзервативниот лидер Пјер Поилиевре, популистички десничар кој ги напаѓа медиумите, се залага за теории на заговор и реторички го имитира стилот на Трамп.
Ако Трамп никогаш не ја беше изговорил фразата за Канада како „51-ва американска држава“, Вашингтон сега ќе имаше идеолошки сојузник во Отава. Наместо тоа, тој се соочува со Марк Карни, поранешниот гувернер на Банката на Канада и Банката на Англија, кој отворено се залага за крај на „старата врска“ меѓу Канада и Соединетите Американски Држави.
Трамп на тој начин предизвика штета не само на себе, туку и на темелите на американската глобална доминација. Американскиот систем на лидерство се темели на довербата на сојузниците, и ако политичарите во тие земји почнат да победуваат со кампањи што ветуваат дека ќе се дистанцираат од Вашингтон, темелите на тој систем се сериозно разнишани, пишува „Американ Вокс“ во анализа на резултатите од изборите во Канада.
Како Трамп го промени текот на канадската историја
Либералите се на власт десет години, што е невообичаено долг период за која било партија во демократиите. Заморот кај гласачите беше очигледен, а конзервативците водеа на анкетите со месеци, честопати со повеќе од 20 процентни поени.
Делумно од пресвртот може да се припише на промената во раководството: по заминувањето на Џастин Трудо, оптоварен со екстремно негативни оценки, либералите го избраа Карни, политички почетник со репутација на стабилен менаџер за кризи, на почетокот на годината. Но, самата таа промена не беше доволна.
Вистинскиот пресврт се случи поради изјавите на Трамп за Канада како 51-ва федерална држава, со дополнителни царини за канадски производи и неосновани обвинувања за шверц на фентанил од Канада. На крајот на март, повеќето Канаѓани веруваа дека Трамп навистина се обидува да ја преземе нивната земја.
Овој развој на настаните беше катастрофален за конзервативците. Поилиевре, кој е политички близок до стилот на Трамп, не успеа да ја препознае опасноста, па дури и го употреби слоганот „Канада на прво место“, што дополнително го асоцираше Трамп. Неговите советници ја нарекоа неговата кампања „тешка форма на политички непрофесионализам“.
Од друга страна, Карни дејствуваше мирно, претставувајќи се како гарант на стабилноста за време на трговската војна. Неговото искуство во меѓународните финансии инспирираше доверба, а анкетите покажаа дека Канаѓаните во огромно мнозинство го сметаат за поспособен да „ја води земјата во тешки времиња“ и „да му се спротивстави на претседателот Трамп“.