Земјите мора да дејствуваат сега за да спречат забавувањето на растот на населението да предизвика хаос врз нивните долгорочни економски перспективи, предупреди Европската банка за обнова и развој (ЕБОР) во извештај цитиран од Ројтерс.
Во извештајот се вели дека старечкото население веќе почнало да го попречува економскиот раст во некои земји, при што се очекува намалувањето на уделот на работоспособното население во земјите во развој (од централна и источна Европа) да го намали годишниот раст на БДП по глава на жител во просек за речиси 0,4 процентни поени годишно помеѓу 2024 и 2050 година.
„Демографијата веќе го еродира животниот стандард и ќе биде товар за растот на БДП во иднина“, изјави за Ројтерс Беата Јаворчик, главен економист на ЕБОР.
Таа рече дека посткомунистичките земји „стареат пред да се збогатат“, при што средната возраст достигнува 37 години во време кога просечниот БДП по глава на жител изнесувал 10.000 долари. Тоа е четвртина од износот забележан кога медијалната возраст достигна тоа ниво во развиените економии во 1990-тите.
Во извештајот на банката се наведуваат низа фактори кои го поттикнуваат падот на наталитетот, од промени во општествените норми до пад на приходите на жените по породувањето.
Но, иако речиси сите земји на ЕБОР имаат барем некои стимулации за зголемување на плодноста, Јаворчик рече дека овие мерки не доведоа до значителни, одржливи промени во ниту една земја.
Миграцијата со брзина потребна за справување со падот на наталитетот не е политички прифатлива на повеќето места, се вели во извештајот, а повеќето граѓани се „амбивалентни“ во врска со зголемувањето на употребата на вештачка интелигенција за подобрување на продуктивноста.
Според Јаворчик, најголемиот лост е луѓето да работат подолго, што би барало и одредена преквалификација и потенцијално промени во пензиските шеми.
„Она што ни треба е да разговараме со гласачите за тоа како одат работите, бидејќи луѓето всушност имаат тенденција да ја потценуваат важноста на демографските трендови“, рече таа, додавајќи: „Особено, треба да ги информираме помладите гласачи бидејќи тие се оние кои ќе го сносат товарот на пензиските исплати“.
Ниту една од мерките што би можеле да го компензираат падот на наталитетот не е политички популарна, се вели во извештајот на ЕБОР.
Во просечната глобална економија, лидерот сега има 60 години – 19 години постар од просечниот возрасен. Тој јаз се прошири во автократиите на 26 години во 2023 година, во споредба со 19 години во 1960 година.