Има само едно прашање: дали сме заедно или не? Вака се изрази францускиот министер за финансии Бруно Ле Мер кога бараше од другите земји од ЕУ, особено Германија, за солидарност среде пандемијата од коронавирус, пишува Гидеон Рахман за „Фајненшал тајмс“.
За многумина во Јужна Европа, солидарноста значи, пред сè, една работа: еврообврзници. Франција, Италија, Шпанија и шест други земји од ЕУ застанаа зад создавањето на заеднички финансиски инструмент на Унијата како најдобар можен одговор на пандемијата.
Аргументите што тие ги поставија се и политички и економски. Еврообврзниците се дизајнирани да спречат некои од најтешко погодените земји, како што се Италија и Шпанија, да тонат во нов долг. Тие исто така имаат за цел да им покажат на Европејците дека „сите заедно сме во ова“ – елиминирање на раната состојба на катастрофа во која Кина и пружа медицинска помош на Италија додека ЕУ седи со вкрстени раце. Некои италијански и шпански политичари предупредуваат дека доколку ЕУ не се активира, нивните земји би можеле да ја загубат довербата во европскиот проект засекогаш.
Притисокот да се демонстрира европска солидарност и да се ублажат страдањата е исправен. Сепак, еврообврзниците се погрешна одлука. Наместо да ја спасат ЕУ, тие на крајот можат да ја убијат.
Застапниците на еврообврзниците се фокусираат на потенцијално штетниот ефект на јавното мислење во јужна Европа доколку северноевропејците не реагираат додека Италијанците и Шпанците преживуват трагедија. Северна Европа исто така треба да ги земе во предвид политиката и јавното мислење.
Меѓусебниот долг во ЕУ отсекогаш бил најсветлата од сите црвени линии за Германците, Холанѓаните, Австријците, Финците и некои други нации. Ако се премине сега – во време на криза – може да се постави бомба што отчукува во унијата.
Опасноста дека јужноевропејците ќе се чувствуваат напуштена од Северот мора да биде измерена во однос на ризикот дека во одреден момент, улогата ќе биде обратна. Италијанците и Шпанците со право негодуваат дека се нарекуваат мрзливи и расипнички јужнаци. Но, прикажувањето на Северните како богати и арогантни себични е исто така неправедно – особено кога е придружено со упатувања на нацизмот и обвинувања за неморал.
Гласачите во Холандија и Германија, исто така, се чувствуваат исцедени од години на штедење. И двете земји беа сериозно погодени од коронавирусот. Болниците во Холандија се на работ да останат без слободен кревет.
Долгорочните стравови на северноевропејците се исто така легитимни. Како што ми рече еден холандски мој пријател со мало претерување: „Знаеме дека заштедите се на Север, а долговите се на југ“. Северните се будни во врска со знаците на трајно вклучување во големи трансфери на пари на должниците во ЕУ. Тие оправдано се загрижени дека сегашната криза се користи за да се поттикнат идеи, кои што тие постојано ги отфрлаат.
Кога укажав на еден особено страствен поддржувач на еврообврзниците дека Германците и Холанѓаните отсекогаш биле уверени од нивните водачи дека еврото нема да доведе до трансферна унија, тој одговори со мешавина на вознемиреност и радост дека „ова секогаш биле празни зборови“.
Доколку политичките лидери не ги задржат своите долгогодишни ветувања затоа што тие секогаш биле „празни приказни“, тие не треба да бидат особено изненадени ако гласачите се обраќаат кон популистичките антиевропски партии. Во британската дебата за „Брегзит“, двата најсилни аргументи на неговите приврзаници беа „ние никогаш не дадовме согласност“ и „Брисел ни ги цеди парите“. Би било наивно да веруваме дека овие аргументи нема да функционираат и во континентална Европа. Антиевропските партии во последниве години веќе остварија голем напредок во Северна Европа.
Грешката направена од застапниците на Еврообврзницата е да се тврди дека тие се единствениот начин – па дури и најдобриот – да го споделат финансискиот товар на пандемијата. Навистина, ќе бидат потребни неколку години за да се воспостави правната структура на еврообврзниците. Од друга страна, веќе постои Европски механизам за стабилност (ЕСМ), изграден и во функција, кој може да им даде кредит на земјите погодени од кризата.
Италијанците и Шпанците го отфрлаат ЕСМ затоа што прават заеми што го зголемуваат нивниот долг и исто така имаат услови. Тие се плашат дека пандемијата сега може да биде засилена од хоророт на програмата за штедење во грчки стил. Сега сме во природна непогода, така што ЕСМ може да примени многу благи услови за заеми, едноставно изјавувајќи дека мора да се потрошат сите пари за да се справат со директните ефекти на „КОВИД-19“. Холанѓаните исто така понудија кризна помош – субвенции и заеми – што треба да се има во предвид.
Откако ќе заврши пандемијата, Европа ќе може да се врати на дебатата за еврообврзницата. Имам сомнежи дека еден ден тие ќе бидат политички одржливи. Доколку треба да бидат тестирани, тие мора да бидат поддржани од поголем буџет на ЕК, заснован на специфичен европски данок. Вооружена со поголем капитал и со свои ресурси, комисијата ќе може да позајмува од пазарите.
Овој важен чекор треба да се преземе само откако политичарите ќе ги одбранат своите аргументи пред нивните избирачи. Алтернативниот пристап – користењето криза за наметнување контроверзна и неповратна промена – често се пофалува во Брисел. ЕУ мора да се справи подобро во име на сопствената иднина.