Излегувањето на Арбен Таравари и неговото крило на Алијанса за Албанците од коалицијата ВЛЕН може да има одредено влијание врз политичката стабилност во Македонија, но само по себе не е доволно за да предизвика предвремени парламентарни избори. Еве анализа на ситуацијата:
- Влијание врз владината коалиција:
Таравари и неговите пет пратеници се дел од владината коалиција предводена од ВМРО-ДПМНЕ. Ако Алијанса за Албанците официјално ја напушти владата, тоа би можело да го намали парламентарното мнозинство. Сепак, според изјавите на Таравари, дури и во случај на излегување од ВЛЕН, неговата партија засега не планира да ја напушти владата, што значи дека стабилноста на мнозинството останува недопрена во краток рок. Премиерот Христијан Мицкоски, исто така, изјави дека односите во коалицијата се добри и дека не се планира реконструкција пред локалните избори, што укажува на обид да се одржи статус кво. - Локални избори како клучен фактор:
Таравари одлучи да настапи со посебни советнички листи на локалните избори, што предизвика тензии во ВЛЕН. Оваа одлука се толкува како слабост на коалицијата и се шпекулира дека може да ја зајакне позицијата на опозициската ДУИ, која беше во лоша политичка кондиција. Резултатите од локалните избори (очекувани наесен 2025) ќе бидат клучни за проценка дали политичките турбуленции ќе ескалираат до барање за предвремени избори. Мицкоски самиот навести дека од исходот на локалните избори ќе зависи дали ќе има предвремени парламентарни избори. - Позицијата на Таравари за предвремени избори:
Таравари повеќе пати изјави дека не поддржува предвремени парламентарни избори, нагласувајќи дека владата има стабилно мнозинство и дека фокусот треба да биде на локалните избори. Овој став го намалува ризикот од негова страна да иницира политичка криза што би довела до избори. - Реакции од други актери:
- ВЛЕН: Лидерите на ВЛЕН, како Изет Меџити и Билал Касами, изразија незадоволство од одлуката на Таравари за самостоен настап, но засега не е јасно дали ќе го исклучат од коалицијата.
- ДУИ: Опозициската ДУИ би можела да ја искористи оваа ситуација за да ја подобри својата позиција, особено ако локалните избори покажат слабост на ВЛЕН. ДУИ изрази подготвеност за двојни избори (локални и парламентарни), што би можело да изврши притисок врз владата.
- СДСМ и Левица: Опозициските партии, особено Левица, сметаат дека владата е ранлива поради внатрешните конфликти и се подготвени за предвремени избори, но тие немаат доволно сила самостојно да ја дестабилизираат владата.
- Условот на Мицкоски:
Мицкоски постави јасен услов до Таравари дека е неприфатливо неговата партија да соработува со ДУИ на локалните избори. Ако се докаже таква соработка, тоа би можело да доведе до исклучување на Алијанса за Албанците од владата, што би го загрозило мнозинството и би ги зголемило шансите за предвремени избори. Ова е еден од најкритичните фактори што би можеле да ја ескалираат ситуацијата.
Заклучок:
Излегувањето на Таравари од ВЛЕН само по себе не е доволно за да предизвика предвремени избори, бидејќи владата сè уште има стабилно мнозинство, а Таравари не поддржува таков потег. Сепак, тензиите во ВЛЕН и потенцијалната соработка на Таравари со ДУИ на локалните избори би можеле да создадат политичка криза, особено ако резултатите од локалните избори ја ослабнат позицијата на владата. Клучно ќе биде како ќе се развиваат односите меѓу Таравари, ВЛЕН и Мицкоски по локалните избори. Во моментов, предвремените избори се повеќе хипотетичка можност отколку неизбежна реалност.
Извор: GrokAI