Ребалансот на буџетот во Македонија (и пошироко) обично се прави среде година или во втората половина од годината. Меѓутоа, ако се случи толку рано – на пример, уште во првата половина на годината (како што е случајот во 2024/2025), тоа често укажува на некои од следните причини:
1. Недостиг на приходи во буџетот
Ако приходите од даноци, царини, акцизи или други извори се пониски од проектираните, владата може рано да направи ребаланс за да се прилагоди на реалната состојба и да го спречи зголемувањето на дефицитот.
2. Зголемени трошоци
Неочекувани зголемени трошоци – како што се зголемени плати, субвенции, социјални трансфери, или трошоци поврзани со кризи (економски, енергетски, здравствени) – можат да го притиснат буџетот и да бараат итна корекција.
3. Политички причини
Во години кога има избори, ребалансот може да се направи порано со цел да се обезбедат средства за изборни ветувања или за дополнителна потрошувачка што има политичка тежина.
4. Макроекономски промени
Промени во инфлацијата, каматните стапки, растот на БДП или девизните курсеви може да влијаат на фискалната рамнотежа, што бара брзи интервенции.
5. Промени во надворешното финансирање
Ако дојде до доцнење или откажување на заем или грант од странски партнери (како ЕУ, ММФ или Светска банка), тоа може да го наруши планираното финансирање и да бара прилагодување.
Пример од реалноста:
Во 2024 година, Македонија направи ребаланс во мај – нешто што стана сѐ почеста појава последниве години. Главните причини беа порастот на платите во јавниот сектор, зголемени социјални трансфери, и реално пониска наплата на некои даноци.
Извор: ChatGPT