Прашања дали ретки, но сериозни случаи на згрутчување на крвта се почести кај оние кои примале Астра Зенека отколку кај општата популација и, ако е така, што ги предизвикува и понатаму да ја нарушуваат довербата во вакцината, пишува Франс Прес пред новата проценка на Европската агенција за лекови. (ЕМА).
Европската агенција за лекови (ЕМА) заклучи дека придобивките од оваа вакцина ги надминуваат ризиците и таа треба да продолжи да се користи, а таа институција ќе објави ажурирана проценка следната недела.
Што е заклучено?
Згрутчување на крвта што се случило кај луѓето по вакцинирањето со Астра Зенека, Француската агенција за лекови (АНСМ) ги опишува како „многу нетипични“.
„Оваа тромбоза на големи вени е невообичаено лоцирана во мозокот и уште поретко во дигестивниот систем“, коментира агенцијата.
Исто така, го поврзува со состојба која се карактеризира со ненормално ниско ниво на тромбоцити во нашата крв, чија улога е да формираат тромби за да запрат или да спречат крварење.
Германската агенција за регулирање на лекови, Институтот Пол Ерлих (ПЕИ), во средината на март стана првата национална агенција што зборува за зголемен број случаи со овие ретки згрутчувања на мозокот, претежно кај жени од помлада и средна возраст.
Некои специјалисти се однесуваат на таканаречената дисеминирана интраваскуларна коагулација (ДИЦ) во која се формираат тромби низ целото тело.
Состојбата, која се јавува и во екстремни случаи на сепса, вклучува „и тромбоза и крварење“, изјави за француски Франс Прес, Одил Лауне, член на научно тело што ја советува владата во Париз.
Здружение на вакцини
„Каузална врска со вакцината не е докажана, но тоа е можно, а понатамошната анализа продолжува“, рече ЕМА минатата недела. Агенцијата повторно ќе разговара за ова прашање помеѓу 6 и 9 април.
Другите експерти се појасни за симптомите на британско-шведската вакцина.
„Треба да престанеме да шпекулираме дали има врска или не – сите овие случаи покажуваат симптоми три до десет дена откако биле вакцинирани со АстраЗенека“, изјави за норвешката телевизија Пал Андре Холм, шеф на тимот на Националната болница во Осло, кој се занимава со овие случаи. .
„Не најдовме други активирачи“, додаде тој.
Норвешката агенција за лекови ја поддржа проценката, а еден од нејзините лидери, Стеинар Мадсен, рече дека „веројатно има врска со вакцината“.
Францускиот АНСМ на крајот објави дека постои „мал“ ризик од „многу невообичаен вид на тромбоза со сличен клинички профил и иста временска рамка“.
Кој е ризикот?
До 31 март, ЕМА идентификуваше 62 случаи на тромбоза на церебрален венски синус (ЦВСТ) ширум светот, од кои 44 беа во Европа каде беа дадени 9,2 милиони дози на АстраЗенека, пишува Франс Прес.
Смртта резултираше во 14 од тие случаи, иако не може конечно да се поврзе со тој редок вид тромбоза, рече Емер Кук, шеф на ЕМА минатата недела.
Во Германија, пријавени се 31 сомнителни случаи на ЦВСТ. Пад на бројот на тромбоцити бил откриен и кај деветнаесет од нив, а девет лица починале, објави Институтот Пол-Ерлих.
Германците вакцинирале 2,8 милиони луѓе, што значи дека има нешто повеќе од еден случај на такви несакани ефекти на 100 000 дози.
За Франција, стапката е 12 случаи и четири смртни случаи со 1,9 милиони дози, а во Норвешка пет случаи и три смртни случаи со 120 000 дози.
Велика Британија, која вакцинираше повеќе жители од која било држава со АстраЗенека, со 18,1 милиони дози, до саботата имаше 30 случаи на згрутчување, од кои седум завршија со смрт.
Но, како што е случај со сите лекови, ризиците мора секогаш да се мерат според нивните придобивки.
„Секој би сакал да има лекови што се 100 проценти безбедни, но тоа едноставно не постои“, рече Адам Фин, професор по педијатрија на Универзитетот во Бристол, коментирајќи ги новите забрани на „АстраЗенека“ во Германија и на други места.
„Во моментов, најголемиот ризик во светот за нашите животи е ковид-19“, додаде Фин.
„Треба да останеме фокусирани на потребата да се спречи оваа болест да одземе милиони повеќе животи пред да биде ставена под контрола, а единствениот ефикасен начин да се направи тоа е преку вакцинација.
ЕМА е на ист став.
„Придобивките од вакцината АстраЗенека во спречувањето на Ковид-19, покрај поврзаниот ризик од хоспитализација и смрт, ги надминуваат ризиците од несакани ефекти“, рече таа на 31 март.
Фактори на ризик?
Повеќето случаи на церебрална тромбоза се случиле кај помлади од 65 години, но не е можно да се извлечат заклучоци за возраста бидејќи вакцината им е дадена на повеќето помлади жители до денес.
Фактот дека повеќето случаи се пријавени кај жени потенцијално го одразува само фактот дека меѓу здравствените работници на кои им е даден приоритет за вакцинација, мнозинството се жени, пишува Франс Прес.
„Во моментов, испитувањето не идентификуваше никакви специфични фактори на ризик, како што се возраста, полот или претходните нарушувања на коагулацијата во медицинската историја“, рече ЕМА.
Како и да е, откако некои држави ја паузираа вакцинацијата АстраЗенец во средината на март, некои држави го сторија тоа повторно.
Минатата недела, Германија одлучи да престане да ја користи вакцината за лица под 60 години, а Канада и Франција за оние под 55 години. Шведска не вакцинира лица под 65 години со неа.
„Немаме само една вакцина, имаме неколку“, напиша Сандра Циесек, професор по вирусологија на Универзитетот Гете во Франкфурт, за „Сајанс“.
„Затоа, за мене има смисла ограничувањето на употребата на Астра Зенека на постара популација“.
Норвешка и Холандија направија порадикален чекор и целосно ја прекинаа вакцинацијата АстраЗенека.
Можни објаснувања?
Досега има само хипотези, а ЕМА се очекува да каже следната недела кои се најверојатни.
Во студија објавена на 28 март, која сè уште не е разгледана, германски и австриски научници укажаа на познат биолошки механизам што може да го објасни зголемувањето на бројот на случаи на атипична тромбоза.
Вакцината АстраЗенека, напишаа тие, е поврзана со нарушување на коагулацијата „клинички слично на тромбоцитопенија предизвикана од хепарин (ХИТ)“.
ХИТ е ретка и сериозна реакција на имунолошкиот систем на овој антикоагуланс.
Авторите на студијата, предводени од Андреас Гринахер од Универзитетот во Грајфсвалд, предложија име за феноменот, кој тие го опишуваат како нов синдром: „протромботична имунолошка тромбоцитопенија предизвикана од вакцини“.
Истражувачите од Националната болница во Осло претходно сугерираа дека случаите може да бидат предизвикани од „моќен имунолошки одговор“ на вакцината.
Здружение на француски научници и лекари со име „На страната на науката“ тврди дека имунолошкиот одговор може да се должи на случајно вметнување на игла во вена, наместо во мускул на надлактицата.