Неизвесноста на глобалните пазари и песимизмот кај потрошувачите ги оптоваруваат животите на милиони луѓе.
Додека стравот од рецесија повторно се шири низ светот, многумина се прашуваат – како ќе преживееме ако работите тргнат наопаку? Финансиски советници велат дека е време да се ресетираме, да се собереме и да донесеме мудри одлуки додека сè уште можеме.
Анкета спроведена од Асошиејтед Прес и NORC покажува дека речиси половина од Американците веруваат дека економските мерки на претседателот Доналд Трамп дополнително ќе ги зголемат цените. Еднаков број испитаници се сериозно загрижени дека економијата наскоро би можела да влезе во рецесија.
Мет Вотсон од апликацијата Origin, која е специјализирана за лични финансии, истакнува дека дури и најискусните аналитичари денес се во темнина.
„Никој не знае точно што доаѓа, и тоа е во ред. Поентата е да се подготвиме најдобро што можеме“, вели тој, цитиран од „Еуроњуз“.
Еве што советува тој:
Реалност на хартија – каде всушност одат вашите пари: Пред да започнете со какви било промени, треба да знаете каде се наоѓате. Вотсон предлага да се најавите во апликацијата на вашата банка и точно да анализирате каде одат вашите пари – месечни сметки, претплати, картички, импулсивни купувања. Погледнете ги вашите заштеди, пензиски фондови и инвестиции. Само тогаш можете да процените колку сте финансиски отпорни.
Кратења без мака: желби, а не потреби: Кога станува збор за трошење, важно е да ја знаете разликата помеѓу есенцијални и неесенцијални трошоци. Џим Вејл од „Private Vistа“ советува да ги поделите вашите трошоци во три групи: основни потреби, секојдневни желби и луксуз. Последната категорија – работи како одмор на Бали или нов телефон – е онаа што треба прво да се намали. Целта не е да се казните себеси, туку да обезбедите безбедносна мрежа во случај да се случи најлошото.
Внимавајте на вашата глава – не само на вашиот паричник: Постојаните вести за цените, стапките, пазарните превирања и отпуштањата лесно можат да предизвикаат вознемиреност. Кортни Алев од „Credit Karma“ предупредува на опасностите од ментално преоптоварување: „Информациите се корисни, но опсесивното следење на вестите може да биде целосно исцрпувачко“.
Фокусирајте ја вашата енергија на она што всушност можете да го промените: Наместо да се грижите за глобалните метрики, Алев советува да се фокусирате на вашите лични финансии. Поставете си конкретни прашања: Каде можам да ги намалам трошоците? Колку можам да издвојам секој месец? Дали имам план Б ако ја изгубам работата? Овој вид микроменаџмент ви помага да стекнете чувство на контрола – и вистинска отпорност.
Имањето резерва не е луксуз, туку неопходност: Секој зборува за фонд за црни денови, но малкумина всушност имаат. Алев тврди дека дури и најмалите заштеди можат да направат разлика, особено ако растат со текот на времето. Идеално, треба да можете да покриете најмалку три месеци живот без приходи – шест ако имате деца, кредит или нередовна работа. Ако имате голем трошок што претстои, како преселба или школарина за факултет, подгответе се однапред.
Буџет како животен документ: Не бидете роб на еден буџет. Алев советува редовни месечни финансиски „проверки“. Околностите можеби се промениле – работата, киријата, струјата, дури и вашите приоритети. Буџетот не е свето писмо – прилагодете го на себе, а не обратно.
Справувајте се со долгот мудро и не паничете: Ако се борите со долг, Вејл предлага да го поделите по итност: краткорочни (на пр. кредитни картички), среднорочни (лични заеми) и долгорочни (хипотеки, студентски заеми). Фокусирајте се на оние со високи каматни стапки бидејќи тие ве чинат најмногу. Ако сте заробени во маѓепсан круг на кредитни картички, најважно е да престанете да се задолжувате.
Не донесувајте одлуки од страв: Конечно, не донесувајте финансиски одлуки под притисок – особено кога станува збор за инвестиции. Берзата има свои подеми и падови, но историјата покажува дека долгорочната стабилност ја постигнуваат оние кои остануваат смирени.
Ако се приближувате кон пензионирање, можеби е време да преместите дел од вашето портфолио во побезбедни води – но не бегајте од играта ако сè уште има време до пензионирање.
Во време на економска неизвесност, најважно е да знаете како да се управувате себеси. Парите се само алатка – вие сте архитектот. Планирајте паметно, бидете флексибилни и одржувајте го вашето ментално здравје. Кризите поминуваат, но вие останувате. Имате повеќе контрола отколку што мислите, додава медиумот.