Германскиот претседател Франк-Валтер Штајнмаер ја пушти обновената кула на црквата веднаш надвор од Берлин, чија реконструкција беше контроверзна поради историските врски со нацистичкиот диктатор Адолф Хитлер.
Црквата Гаризон во градот Потсдам, лоцирана веднаш западно од Берлин, беше местото на првиот состанок на германскиот парламент по преземањето на власта од нацистите на 21 март 1933 година.
Неславната фотографија од таа прилика го прикажува Хитлер, неодамна прогласениот канцелар на Рајхот, како се ракува со тогашниот претседател на Рајхот – Пол фон Хинденбург пред црквата.
Состанокот беше свикан во црквата Гаризон неколку дена по пожарот во Рајхстагот, седиштето на германскиот парламент. Новоовластените нацисти ги обвинија комунистите за пожарот и го искористија инцидентот како изговор за масовни апсења и сузбивање на граѓанските права.
Во својот говор во четвртокот, Штајнмаер објави дека обновената црковна кула – и проблематичната историја на локацијата – може да послужат како потсетник и симбол на демократијата.
„Да работиме заедно за да обезбедиме ова место да стане нешто што не било во долги периоди од неговата историја: место на демократија“, рече Штајнмаер на церемонијата на отворање. „Тоа е историската одговорност што ја имаме. И тоа е задачата што ја имаме сите овде заедно како општество“.
Обновената кула ќе биде домаќин на изложба која критички гледа на историјата на зградата, додека платформата за гледање висока 57 метри се очекува да биде атракција за посетителите.
Околу 100 демонстранти кои се спротивставија на проектот повторно се собраа пред црквата за време на говорот на Штајнмаер. Еден демонстрант ја нарече новоизградената кула „обележје на теророт“ и симбол на милитаризмот.
Транспарент кој го држеа демонстрантите гласеше: „Нацистичка црква против волјата на граѓаните“.
Црквата Гаризон била изградена во 1735 година за да им служи на припадниците на пруската војска, но изгорела и во голема мера била уништена за време на Втората светска војна.
Останатите урнатини на црквата биле урнати во 1968 година од страна на комунистичката источногерманска влада. Работата на обновата на кулата започна во 2017 година по повеќе од две децении дебата, а надворешноста беше направена по примерот на оригиналот.
Според Штајнмаер, обновената кула ги повикува луѓето да се сеќаваат, но никако да заборават.
„Ние цврсто се спротивставуваме на секој обид да се негира германската одговорност, да се дискредитира нашата култура на сеќавање како култ на вина. Намерно велам: ние!“
Штајнмаер, долгогодишен член на централно-левичарските Социјалдемократи (СПД), беше поддржувач на контроверзниот проект за реконструкција.
Според Фондацијата на црквата Гаризон, која е поврзана со протестантската црква, реконструкцијата на кулата чинела околу 42 милиони евра, од кои поголемиот дел се обезбедени од германската влада.
Изградбата не е целосно завршена. Според фондацијата, на зградата во 2026 година ќе биде додадена купола висока 30 метри, што ќе ја направи кулата највисоката зграда во Потсдам. Нема планови за обнова на наосот.
Кулата ќе биде отворена за јавноста за прв пат денеска.