Истражувачите од Институтот за експериментална биологија М. Ненки при Полската академија на науките, во соработка со Одделот за психологија на Норвешкиот универзитет за наука и технологија и Универзитетот SWPS, го истражуваа влијанието на емоциите врз проклиматските дејства. Резултатите од истражувањето се ветувачки.
Тагата поради климатските промени има свој збор: Соласталгија
Луѓето веќе некое време ги чувствуваат климатските промени „тука и таму“, вели Доминика Заремба, психолог, психотрауматолог и докторанд на Институтот Ненки во Варшава. Ова е причината зошто климатските грижи не се толку едноставни.
Оваа загриженост предизвикува низа емоции блиски до чувство на загуба. Овој тип на тага и стрес, предизвикан од климатските промени, се нарекува „соласталгија“. Необично чувство на тага што Доминика Заремба го споредува со загуба на блиска личност, пишува Euronews.
„Гледајќи дрвја како венеат, луѓето чувствуваат тага како по загуба“, вели научникот.
Таа се присетува на една студија која истражуваше како поединците се чувствуваат за климатските промени. Испитаниците потекнуваат од сите сфери на животот, вклучувајќи различни возрасти и социјални групи.
Најдлабокото искуство на тага ги погоди учесниците со поширок поглед на климата, но и постарите луѓе кои паметат сосема поинаков пејзаж од својата младост.
Се сетив на зборовите на нашата најстара учесничка, која имаше повеќе од 80 години, која едноставно се сети какви биле зимите во нејзиното детство, вели Заремба.
Таа рече дека кога ќе сфати дека сега има правнуци кои нема да доживеат снежни топки или санкање, тоа и носи солзи во очите. Така, постарите луѓе кои ја виделе оваа дегенерација на животната средина, ова прогресивно уништување, веројатно посилно ги доживуваат климатските промени.’
Силните чувства доведуваат до потреба за дејствување, но за да се вклучат акција за борба против климатските промени во секојдневните навики, краткотрајните емоции не се доволни.
„Краткорочните емоции се како искри, но нема да влијаат на проклиматските одлуки“
Резултатите од студијата, спроведена од истражувачи од Институтот за експериментална биологија во соработка со Одделот за психологија на Норвешкиот универзитет за наука и технологија и Универзитетот SWPS, покажаа широк спектар на емоции што луѓето ги чувствуваат во врска со климатските промени.
За време на анализата, беше развиена алатка наречена Climate Emotion Inventory. Овозможи демонстрација на осумте главни емоции.
Студијата покажа дека доминантните емоции во контекст на климатските промени се гнев, беспомошност, ентузијазам, осаменост, вина, тага, презир и страв.
Се покажа дека силата на емоциите има различен ефект врз про-климатските ставови.
Следната студија, во која учествуваа 200 луѓе од цела Полска и Норвешка, имаше за цел да го испита влијанието на емоциите предизвикани од поединечни приказни врз дејствата преземени по нивното читање или слушање во реалниот живот.
Учесниците беа изложени на помалку или повеќе емотивни приказни, а подоцна имаа можност да донираат одредена сума пари на избрана организација за климатски промени.
Студијата покажа дека подготвеноста на учесниците да донираат е слична без оглед на тоа дали биле изложени на емоционално евокативни приказни или неутрални приказни.
Во понатамошните фази од истражувањето, научниците ја подобрија методологијата со воведување попрецизни задачи за учесниците и користење на МРИ скенови на мозокот.
Студијата го потврди отсуството на корелација помеѓу краткорочните емоции и проклиматското однесување (во овој случај, на учесниците им беше даден избор помеѓу две опции за акција – намалување на емисиите на CO2 или прифаќање финансиска награда).
„Краткорочните емоции се како искри“, вели Доминика Заремба. „Мала искра е мал ефект. Долгорочно, од друга страна, посилните емоции кои се акумулираат подолго време имаат ефект, на пример гнев, врз корпорациите, врз институциите, врз политичарите, врз познатите личности, што е веќе мотивирано со слушање многу приказни, достигнување многу извори.’
„Кога дејствуваме заедно, цели системи можат да се променат“
Сепак, според истражувачите, недостатокот на корелација помеѓу краткорочните емоции и проклиматските одлуки не ја поништува целата линија на истражување.
Студиите претходно спроведени со Climate Emotion Inventory помогнаа да се измерат долгорочните емоционални ставови на учесниците кон климатските промени.
Со нив се користеше и магнетна резонанца. Учесниците го оценија интензитетот на нивните емоции поврзани со климата пред да влезат во скенерот и да слушнат лични приказни.
Во овој случај, резултатите беа ветувачки – беше забележана продолжена тага, лутина и вина кои резултираа со одлуки поповолни за климата.
„Две емоции кои се покажаа како силни мотиватори за нас се гневот и сочувството – ја има таа тага во тоа сочувство, но тоа мора да биде таа желба да се олесни страдањето“.
„Можеме да го искористиме знаењето за емоциите за да го обликуваме проклиматското однесување“, продолжува Заремба. „Гневот е запалив и добар за генерирање првичен интерес. Сепак, гневот сам по себе ќе биде немоќен гнев. Но, гневот што веќе можеме да го пренасочиме некаде се претвора во конкретна акција“.
Позитивните емоции, како што се надежта и групната акција, исто така се неопходни за одржување на гневот.
„Заедницата добро функционира против исцрпеноста. Отуѓувањето ја слабее волјата за дејствување. Кога дејствуваме заедно, цели системи можат да се променат“, вели Заремба.