Ново истражување на институтот „Синтезис“, во соработка со Институтот Хеселтин и Универзитетот во Ливерпул, откри интересни обрасци во начинот на кој се доделуваат поени на Евровизија. Анализата, која ги опфати последните девет изданија на натпреварот, откри дека гласањето не е секогаш само за песната – тука играат улога и геополитиката, културните врски и дури и дијаспората.
Слични заклучоци дојдоа и од истражување на новинската агенција АФП, која ги анализираше поените од самиот почеток на Евровизија во 1956 година.
Гласови преку граници: Блоковите и пријателствата
Според истражувањата, постојат јасни регионални блокови кои често си даваат поени едни на други. Нордиските, поранешните југословенски, советски и балтички земји генерално покажуваат солидарност во гласањето. Најсилната врска е меѓу Грција и Кипар – тие размениле неверојатни 267 поени во последните девет години. Веднаш по нив се Италија и Албанија со 187 поени, и Малта и Италија со 172.
Балтичките земји, пак, покажуваат поголема наклонетост кон нордиските земји (590 поени), отколку едни кон други (306). Шведска е редовен фаворит и добива силна поддршка од своите скандинавски соседи. Од 1958 година до денес, Норвешка, Финска, Данска и Исланд имаат доделено повеќе од една петтина од сите поени на Шведска. Украина, исто така, добива значителна поддршка, особено од балтичките држави.
Германија, пак, не припаѓа на ниту еден блок. Таа рамномерно ги распределува своите поени меѓу нордиските и западноевропските земји, но од нив добива значително помалку.
Политика, но и култура
И покрај историските и политичките тензии – особено на Балканот – културните врски и заедничката музичка сцена играат голема улога. Авторот и историчар Деан Вулетиќ објаснува дека токму овие културни допири успеваат да ги надминат политичките поделби. Но, има и исклучоци. Азербејџан и Ерменија, поради долгогодишниот конфликт околу Нагорно-Карабах, размениле само еден поен – и тоа во 2009 година.
Најдобри пријатели и еднострана љубов
Некои земји се вистински пријатели – како Романија и Молдавија, кои речиси секогаш си доделуваат меѓу 9 и 12 поени. Географската близина, јазикот и заедничките културни елементи ја објаснуваат оваа врска. Но, постојат и примери на „невозвратена љубов“. Франција е еден од најголемите поддржувачи на Израел, но ретко добива поени назад. Исто така, ѝ дава значајна поддршка на Португалија, особено по воведувањето на јавното гласање.
Дијаспората игра голема улога – како во случајот на Германија, која ѝ давала на Турција просечно 10 поени по воведувањето на јавниот глас во 1997 година. Претходно, тој просек бил само еден и пол. Флоран Парментје од Институтот за политички науки во Париз објаснува дека француската поддршка за Израел не е случајна – Франција има најголема еврејска заедница во Европа.
Што пееме – и зошто тоа се менува?
„Синтезис“ ја анализираше и содржината на песните низ годините. Љубовта останува најчеста тема на Евровизија, но нејзината застапеност е во опаѓање од 1990-тите. Во последните 25 години растат темите поврзани со идентитет, емоции и отпорност. Балканските земји најмногу пеат за копнеж, носталгија и скршени срца – 18% од нивните песни. Кавказот и Централна Европа се фокусирани на борбата со тешкотии и отпорност.
Западна Европа комбинира внатрешна сила со поврзаност, додека Јужна Европа се држи до љубовта и блискоста. Но, надежта – некогашна честопати присутна тема – речиси исчезна по 2010 година.
Заклучок
Евровизија можеби изгледа како обичен музички натпревар, но гласањето открива сложена мрежа на културни, политички и емотивни врски. Од љубовни песни до политички сигнали, од блиски пријателства до недоразбирања – сè се слуша, но и гледа во поените.