Компирот игра важна улога во многу европски кујни, а неговата историја во Европа е многу долга. Првиот познат рецепт за „салата од компири“ е напишан пред четиристотини години во книга на австрискиот игумен Каспар Плауц.
Се работи за комбинирање компири со масло, оцет, бибер и сол – класичен рецепт кој малку се промени од 17 век.
Но, ова растение, донесено во Европа од Јужна Америка од страна на шпанските освојувачи во вториот дел од 16 век, првично растеше бавно.
Еден век подоцна, тој веќе стана прехранбен производ што му помогна на Стариот континент да го искорени гладот.
Денес, компирот, заедно со пченицата, оризот и пченката, се меѓу најважните култури.
Но, денес е под закана на климатските промени.
„На ова растение особено му пречат високите температури ноќе“, вели биологот Маркус Тиге од Универзитетот во Виена.
Друг проблем е заситеноста на почвата со вода по поплавите, што тешко го поднесува компирот и предизвикува брзо умирање.
Тиге е координатор на проект што е финансиран од ЕУ во последните неколку години за откривање на особено отпорен вид на овој зеленчук. Во минатото, компирот се одгледуваше за принос, а не за да биде отпорен на влијанија од околината, рече Тиге.
Неговиот тим се обидува да открие зошто некои видови на ова растение се справуваат подобро со стресот отколку другите. Тие истражуваат различни видови и во оранжерии и во полиња и ги анализираат во лабораторија. Но, Тиге вели дека тоа е генетски сложена и бавна работа.
Денес постојат многу различни видови и сорти компири, има околу илјада од нив во Европа, но само мал дел од нив се нудат на пазарот. Побарувачката и денес во голема мера зависи од преференциите на потрошувачите.
И додека во Австрија и соседна Баварија компирот за салата мора да биде „цврст и жолт под кожата“, во Унгарија и Русија, на пример, тие претпочитаат менати и црвеникави.
Во времето на бенедиктинскиот игумен Плауц, веројатно беше тешко да се замисли дека компирот ќе стане кулинарско упориште.
Во тоа време, се уште егзотичното растение најчесто беше засадувано во градините на манастирот, но веќе во тоа време беше јасно дека има светла иднина пред него.