По неуспешниот обид на ЕУ повторно да ги седне на иста маса српскиот претседател Александар Вучиќ и косовскиот премиер Албин Курти и поставувањето на услови од страна на Приштина за продолжување на дијалогот со Србија за Локално.мк коментираше косовскиот аналитичар Албинот Малоку. Според него и Владата на Косово требала да ги почитува условите и критериумите кои ги спомена премиерот Албин Курти уште пред тој да дојде на власт.
„Судбината на илјадници исчезнати лица, извинувањето за злосторствата на Србија на Косово, непочитувањето на Србија на многу договори потпишани во бриселскиот дијалог од 2011 година наваму“, наведува Малоку, додавајќи дека овие прашања остануваат нерешени и поради тоа нема потпишан договор од француско-германскиот план.
Малоку истакнува дека по помирувањето во Брисел и Охрид, се случија и други настани, како нападот на паравоената група на Милан Радојчиќ во Бањска и убиството на косовскиот полицаец, што ја влоши ситуацијата. Тој додава дека државата Србија го зеде под заштита Милан Радојчиќ, кој самиот го призна делото.
Дополнителен проблем е и постојаното лобирање од страна на Србија против членството на Косово во меѓународните организации, иако се договорија да не го прават тоа. Во однос на ставот на Европската унија, Малоку смета дека нема да се променат условите и барањата за Косово и Србија. Тој смета дека објаснувањата на поранешниот шеф на дипломатијата на Европската унија, Жозеп Борел, дека условите на Косово го спречија напредокот на последната средба, не беа дипломатски, бидејќи Србија не сака да зборува за што било друго освен за Заедницата на општини со српско мнозинство на Косово. Но, Малоку очекува новата шефица на европската дипломатија Каја Калас да донесе нова харизма и подобра динамика во дијалогот.
„Европската унија ја зачува институционалната хронологија со новите водечки фигури на овој механизам по последниот европски изборен процес. Сепак, условите и барањата на ЕУ и за Косово и за Србија нема да се променат. Пристапот може да се промени, како резултат на новата харизма што може да ја има новата шефица на европската дипломатија Каја Калас во однос на ставот на ЕУ за дијалогот, но не и содржината. Така може да даде подобра динамика, да биде пофер и директен со страните во дијалогот. Косово е под мерките на Европската Унија, Србија не. Жозеп Борел со својот капацитет се погрижи Косово да го претстави како непослушно во секој процес. Сепак, Мирослав Лајчак беше неуспех, за кој зборувам од почетокот. ЕУ не треба да се плаши дека Србија може да се приклучи на БРИКС и затоа треба да бидеме поподготвени за тоа. И покрај тоа, БРИКС е попримарен интерес на Србија отколку ЕУ“, рече Малоку.
За потенцијалното оживување на дијалогот, тој вели дека дијалогот може да се смета дека е „на пауза“ додека не се создадат поповолни моменти.
„Секоја страна во бриселскиот дијалог калкулира врз основа на геополитичките околности. Според мене, се знаеше дека последната средба ќе пропадне и дека тоа ќе биде само проштална средба на лидерите на Косово и Србија со поранешниот шеф на дипломатијата на ЕУ, Жозеп Борел. Додека Косово беше претставено како условувач, а Србија како неприфаќач, но не како Косово побарувач, а Србија отфрлач! Дијалогот може да се смета дека е „на пауза“ додека не имаме други поповолни моменти. Посебно по затворањето на изборните циклуси во САД, но и до формирањето на сите нови лидери во ЕУ, паралелно со разјаснувањето на политиката и изгубената визија на ЕУ. Косово, за разлика од Србија, има витална цел и интерес за членство во НАТО и ЕУ и секогаш ќе биде заинтересирано да оди напред и покрај повредите што ги доживува“, потенцираше Малоку.
Тој ја коментираше и Заедницата на општини со српско мнозинство, истакнувајќи дека овој механизам ќе се конкретизира, но никој не сака механизам кој го нарушува уставниот поредок на Република Косово.
„Заедницата на општини со српско мнозинство на Косово е прифатена и од премиерот Албин Курти, со последното помирување што се случи во Брисел и неговиот анекс во Охрид, минатата година! Овој механизам со име но сепак без презиме ќе се конкретизира. Но, никој не сака механизам кој го нарушува уставниот поредок на Република Косово. Како обврска Косово го презеде, но Србија продолжува да не го прифаќа субјектот во кој треба да работи објектот. Ова треба да се разјасни! ЗСО ќе биде дел од секој напредок во дијалогот“, рече Малоку.
За прашањето дали Србија чека поволни услови за повторна окупација на Косово, Малоку вели дека „Косово е свесно за оваа цел на Србија“ и додава дека евентуалното враќање на Доналд Трамп не претставува предност за Србија. Тој истакнува дека договорот од Вашингтон од 4 септември 2020 година го почитуваше Косово, но не и Србија.
„Србија ништо не направи за преместување на амбасадата од Тел Авив во Ерусалим! Актуелниот амбасадор на САД во Белград, Кристофер Хил, е повнимателен и поддржувач на политиката на Александар Вучиќ и Србија отколку што ќе биде друг амбасадор поставен од Доналд Трамп“, рече Малоку.
Исто така, тој предупредува дека „Србија е закана не само за Косово, туку и за Босна и Херцеговина, Црна Гора и Северна Македонија, посочувајќи дека Србија со поддршка од Кина и Русија го турка концептот на ’српскиот свет“.
„По силната поддршка од Народна Република Кина, од Руската Федерација и добро познатото прифаќање од западњаците без разлика, (факт за тоа е соработката со неа, и покрај тоа што таа никогаш не воведе санкции кон Русија за воена агресија во Украина) Србија со полна самодоверба го турка „српскиот свет“. Од Србија никогаш не беше побарано да го денацизира својот политички начин на размислување дури и по сите војни и геноциди извршени од режимот на Милошевиќ, напротив денес во 2024 година ја предводат поранешниот министер за пропаганда и Милошевиќ и неговиот портпарол“, истакна Малоку.
Косовскиот аналитичар изјави и дека геополитичките околности на Косово можат да влијаат на исходот од војната во Украина.
„На геополитички план, секогаш има меѓусебно влијание меѓу одредени околности“, вели Малоку, додавајќи дека најпрво Европската унија треба да ја дефинира својата позиција.
И.И.