Ако европските земји не започнат сериозно да инвестираат во вселенска одбрана и технологија, иднината на вселената би можела да им припадне на Илон Маск, Кина и Русија, предупреди висок функционер на НАТО во интервју за „Политико“.
Адмиралот Пјер Вандиер, врховен командант на командната структура на НАТО за трансформација, истакнува дека без акција во вселената, Европа не може да го одржи својот суверенитет. Според него, „крајно време е за големо будење на Европа“, посочувајќи дека САД веќе отворено бараат од Европјаните да преземат повеќе одговорности, вклучително и во вселената.
Ситуацијата во Украина дополнително ја нагласи клучната улога на сателитите во современото војување, како за надзор, така и за комуникација. Сепак, исто така се разоткри зависноста на Европа од мал број американски компании, особено од „SpaceX“. Европскиот сателитски систем IRIS² не се очекува да биде готов до 2030 година.
Вандиер предупредува дека вселената, која до неодамна беше простор за истражување, сега се претвора во потенцијално бојно поле. Русија и Кина активно развиваат орбитално оружје и технологии за оневозможување на сателити, додека САД и НАТО ги зајакнуваат активностите за заштита на своите системи. Според него, треба да се следат активностите на овие сили и да се работи на создавање на отпорност за спречување на нивните обиди за дестабилизација.
Европа треба да го промени својот пристап кон вселенската одбрана
Адмиралот Вандиер предупредува дека традиционалниот европски пристап кој се базира на скапи геостационарни сателити повеќе не е одржлив. Потребен е премин кон констелации на мали сателити во ниска орбита, кои се значително поевтини и пофлексибилни. Вандиер ги споменува успехите на SpaceX во развојот на такви констелации, нагласувајќи дека ако Европа не го промени својот бизнис модел, може да исчезне од пазарот.
Сателитите со ниска орбита се многу поевтини за производство и лансирање, често со трошоци од 100.000 до 150.000 долари по сателит, во споредба со геостационарните сателити чии трошоци може да достигнат 300-400 милиони долари. Меѓутоа, пазарот на „New Space“, новата генерација на приватни вселенски компании, во голема мера е доминиран од SpaceX, кој ги намали трошоците за лансирање преку употребата на ракети за повеќекратна употреба.
Неколку европски стартапи се обидуваат да се пробијат на пазарот, но досега со ограничен успех. Пример за тоа е неуспешното лансирање на германската ракета „Спектар“, која експлодираше само една минута по полетувањето.
Предложени мерки за подобрување на европската конкуренција
За да се подобри конкурентноста на европската вселенска индустрија, Вандиер предлага создавање на Европски закон за одбрана кој би понудил даночни и регулаторни стимуланси за стартапи во областа на одбраната. Истовремено, се залага за формирање на европски вселенски пазар, сличен на американскиот модел на брзо склучување договори за комерцијални услуги за воена употреба.
НАТО, кој официјално ја прогласи вселената за оперативен домен во 2019 година, ги зголемува своите активности во орбитата, но сè уште не постои целосна координација помеѓу неговите членки. Вандиер предлага модел на заедничка сопственост на воени сателитски системи како возможен излез од моменталната ситуација.
Сепак, не се очекува дека претстојниот самит на НАТО во јуни ќе донесе значаен напредок по прашањето на вселенската одбрана. „Можеби ќе добиеме некоја симболична изјава, но сите очи ќе бидат насочени кон прашањето за издвојување на пет проценти од БДП за одбрана“, заклучува Вандиер.
Заедно со САД и Франција, водечките вселенски сили на НАТО се Обединетото Кралство, Италија, Норвешка, Канада и Германија.