Денес речиси ни е незамисливо да не размениме барем нешто со нашите драги луѓе за време на божиќните празници. Но, дали некогаш сте се запрашале од каде потекнува овој обичај?
Иако нашата прва асоцијација со него во доминантно христијанските земји се тројцата цареви кои му донеле подароци на малиот Исус по неговото раѓање, обичајот на подарување се враќа уште подалеку.
Во антички Рим, подарувањето се случувало во деновите пред зимската краткоденица во декември, која се празнувала за време на Сатурналија, фестивал во чест на богот Сатурн. Во тој период веќе беа завршени сите земјоделски работи. Во тие денови се одржувале гозби, по принесувањето на ритуалните дарови во храмот на Сатурн, но и меѓусебната размена на подароци, особено восочните свеќи и глинените фигурини.
Како што подоцна христијанството станало се повеќе и повеќе распространето во римските земји, обичајот да се даваат подароци се појавил на Нова година. Околу 336 н.е. д., изгледа, 25 декември е востановен како ден на раѓањето на Исус, а традицијата на подарување била поврзана со приказната за библиските кралеви кои му дале подароци на малиот Исус.
Но, имаше и приказна за Свети Никола, христијански епископ од 4 век, кој на децата им даваше овошје и јаткасти плодови. Меѓутоа, некои ранохристијански владетели ја толкувале оваа приказна како показател дека нивните поданици треба да им даваат подароци и инсистирале на данок и десеток во овој период.
Ова се смени на крајот на милениумот по популарноста на приказната за добриот крал Венцеслав, заснована на животот на друга историска личност за која се вели дека давала деца, Свети Вацлав.
Давањето божиќни подароци на владетелите станало поретко, а за време на протестантската реформација, обичајот за подарување на децата станал се пораширен во Европа. Обичајот се раширил во САД во 19 век.
Ова се совпадна и со желбата на некои елити да го намалат нередот на прославата на Божиќ кај возрасните, што понекогаш се поврзуваше со просење, бидејќи „групи млади мажи, често разбојници, пловеа од куќа до куќа и бараа милостина од благородништвото“. Друг поврзан аспект беше зголемената желба на родителите да ги задржат своите деца дома, подалеку од корумпираното влијание на урбаните улици.
Друга промена поврзана со времето на божиќните подароци. Со векови подарувањето се случувало на 6 декември околу Свети Никола или на почетокот на јануари потоа.
Но, во 19 век и ова се променило, по позитивниот прием на поемата „Ноќта пред Божиќ“ од 1823 година и „Божиќна песна“ од 1843 година од Чарлс Дикенс. До крајот на 19 век, Божиќ ги замени датумите на почетокот на декември или јануари како најчест датум за давање подароци во западната култура.
Традицијата ја прифатија и трговците, за кои неделите, а на крајот и целиот месец пред Божиќ, станаа многу профитабилен период. На крајот на 19-тиот и 20-тиот век, трговците на мало почнаа да го насочуваат својот маркетинг кон децата со надеж дека ќе ги натераат родителите да трошат повеќе. И очигледно им успеа. До 1970-тите, шест недели пред Божиќ сочинуваа 80 проценти од глобалната продажба во индустријата за играчки.
Сепак, да имаме на ум дека ниту еден материјален подарок, каков и да е, не може да го замени она што не може да се купи – љубовта, среќата и времето со нашите најблиски.