Министерот за надворешни работи на Република Унгарија, Петер Сијарто, на почетокот на неделата за време на престојот во Санкт Петербург, Русија, изјави дека Унгарците ќе гладуваат доколку останат без руска нафта. Сепак, „Политико“ пишува дека сè укажува дека тоа нема да се случи. Според Европската унија, на Унгарија не и недостасува нафта. Всушност, соседите на Будимпешта нудат повеќе.
Па што всушност се случува? Унгарскиот премиер Виктор Орбан постепено го губи рускиот попуст, тврди „Политико“. Пред две години Европската унија и дозволи на Унгарија да купува руска нафта по цени значително пониски од пазарните. Украина се закани со тој аранжман кога во јуни оваа година и забрани на руската енергетска компанија „Лукоил“ да испраќа свои производи во Европската унија преку нејзина територија.
Унгарија и Словачка веднаш рекоа дека поради тоа нема да можат да ги задоволат своите потреби. Потоа побараа од Синдикатот да интервенира. Последните неколку недели покажаа дека тие стравови беа неосновани. Податоците на аналитичката компанија „Аргус медиа“ велат дека Унгарија и Словачка заедно во август добиле 720.000 тони сурова нафта. Во јули примиле 792 илјади тони, а во јуни 610 илјади. Европската комисија оваа недела даде слична проценка.
Унгарија и Словачка не западнаа во криза бидејќи другите руски енергетски компании сè уште можат да ја испорачаат својата нафта до Европската унија преку Украина. Покрај тоа, „Лукоил“ може да ја продава својата нафта на посредници кои потоа можат да ја продаваат на земјите од Унијата. Конечно, на почетокот на август, премиерот на Република Хрватска, Андреј Пленковиќ, им понуди на премиерите на Унгарија и Словачка, Виктор Орбан и Роберт Фицо, да добијат руска нафта преку Јадранскиот гасовод.
„Политико“ наведува дека ниту една од овие алтернативи не е евтина и дека Орбан би можел да има проблеми поради тоа.
Имено, тој ги искористи ниските откупни цени за да го зголеми профитот на државата и унгарските нафтени компании и да ги намали цените на горивата. Покрај тоа, Унгарија го продаде својот вишок на нафта по значителни цени. Илона Гизињска, експерт за унгарски прашања во Центарот за источни студии, тинк-тенк од Варшава, рече дека унгарскиот енергетски гигант МОЛ забележа рекорден профит во 2022 година.
Михајло Гончар, претседател на киевскиот тинк-тенк CGS Strategy XXI, проценува дека Унгарија ја купила нафтата на „Лукоил“ по цена која била за 20 отсто пониска од пазарната цена. Гончар рече дека санкциите воведени од Украина кон „Лукоил“ ќе го намалат приходот што го собираат луѓе блиски до Орбан.
Малкумина во ЕУ имаат слух за гореспоменатите унгарски жалопојки. Концесиите што Брисел и ги даде на Будимпешта требаше да бидат привремени, а Будимпешта ги искористи за да го зголеми увозот на руски гас за 50 отсто во 2022 година во однос на 2021 година и да потпише нови договори со руската енергетска компанија „Газпром“.
„Унгарците имаа доволно време да се приспособат. Сега е прашање на волја. Унгарија е на прво место по Унгарија“, изјави еден европски дипломат за „Политико“. Олена Лапенко од киевскиот тинк-тенк DiXi Group рече дека Украина станала нетрпелива и одлучила дека повеќе не може да чека Унгарија и Словачка да најдат други снабдувачи со енергија.
Орбан долго време тврди дека неговата блискост со Кремљ е економска даденост. Унгарскиот премиер доби гласови на изборите со помош на субвенции за енергија, пристапни цени на горивата и ниски сметки за струја. Сепак, високата инфлација што ја зафати Унгарија – 17,5 проценти во 2023 година – ги натера некои гласачи на Орбан да ја преиспитаат својата лојалност кон унгарскиот премиер.
Згора на тоа, Унгарија и должи на Унијата 200 милиони за прекршување на нејзините правила за постапување со барателите на азил. Доколку наскоро не ги уплати на сметката, Брисел би можел да ги „секне“ идните плаќања кои очајно и требаат.
„Политико“ наведува дека ова е еден од најголемите предизвици со кои се соочил Орбан за време на сите негови мандати на чело на Унгарија.