Унгарскиот премиер Виктор Орбан, кој беше критикуван за влијание врз медиумите, го нападна предложениот европски закон за слобода на медиумите и го спореди со Информбирото и нацистичката медиумска комора.
„Уште еден предлог од Брисел кој е против слободата: воспоставување целосна контрола врз медиумите. Ние во Централна Европа сме виделе такви работи во минатото. Се викаше „Kominform“ и „Reichspressekammer“ (Прес комора на Третиот Рајх). Никогаш повеќе“, напиша Орбан на социјалната мрежа Х (Твитер).
Another anti-freedom proposal from Brussels: establishing total control over the media. We Central Europeans have seen such things in the past. They called it the Kominform and the Reichspressekammer. Never again! #MediaFreedomAct https://t.co/XbjUBiZcBt
— Orbán Viktor (@PM_ViktorOrban) October 4, 2023
Новиот европски закон за медиуми има за цел да го зајакне медиумскиот плурализам во ЕУ и независноста на медиумите од политички притисок, за што беше обвинет Виктор Орбан.
Неговата партија Фидес презеде де факто контрола врз 80 отсто од медиумите во Унгарија, се вели во најновиот извештај на „Репортери без граници“.
Потпретседателката на Европската комисија, Вера Јурова, на чија изјава реагираше Орбан, во средата рече дека има големи очекувања од новиот европски закон за слобода на медиумите, кој ќе биде „главен предупредувачки сигнал“ за земјите-членки, вклучително и за „арогантната“ Франција и Унгарија, „каде што нема јавни, туку државни медиуми“.
„Целата тенденција во Унгарија, која води кон монополизација на информациите, е нешто што не сакаме да се случува на друго место. Со текот на времето можевме да се обидеме чекор по чекор да ги растуриме ваквите системи“, рече Јурова во интервју за „Политико“, откако Европскиот парламент донесе став за тој закон.
Јурова рече дека во Унгарија сè и секој зависи од една партија и дека во таа земја нема јавни, туку државни медиуми и дека „има голема разлика меѓу економска поддршка за медиумите на транспарентен начин и корумпирани медиуми на скриен начин“.
Новиот сет на правила може да ги промени работите, со нови обврски за транспарентност и независност и зголемена контрола на штетните медиумски конгломерати и закони кои влијаат на медиумскиот пејзаж на ЕУ, пишува бриселскиот портал.
Јурова посочи дека законот може да има висока цена доколку Будимпешта не ги почитува прописите, навестувајќи ги процедурите во случај на прекршување на законот.
„На крајот може да има високи казни“, рече европскиот функционер.
Слободата на медиумите, сепак, не е ограничена само во автократиите на истокот, пишува Политико, додавајќи дека Јурова го посочи и случајот со Франција, каде беше уапсена новинарката Аријана Лаврио, која ја разоткри врската меѓу француските разузнавачки служби и египетските напади врз цивили.
„Францускиот случај покажува дека има многу слаба заштита“ за новинарите, рече Јурова, истакнувајќи дека Франција е меѓу земјите што првично тврдеа дека законот за медиуми ги „уништува“ нивните „фантастични системи“.
„Секогаш тоа ми било многу арогантно“, рече Јурова.
Париз претходно сакаше да воведе исклучоци од законот за да можат земјите да прислушуваат новинари поради национална безбедност.
Пратениците на Европскиот парламент на 3 октомври донесоа став за Законот за слобода на медиумите во кој се залагаат за построги изземања и засилени мерки за заштита на новинарите.
„Европратениците сакаат да ги забранат сите форми на мешање во уредничките одлуки на медиумите и да спречат надворешни притисоци врз новинарите, како што се принудување да ги откријат своите извори, пристап до шифрирана содржина на нивните уреди или користење шпионски софтвер против нив“, се вели во соопштението.
Пратениците веруваат дека шпионскиот софтвер може да се користи само во оправдани случаи, како последно средство, доколку е наредено од независен судски орган да истражи сериозно кривично дело, како тероризам или трговија со луѓе.
На 18 октомври, Европскиот парламент ќе започне политички дискусии за конечната верзија на законот со Советот на ЕУ, што, според Јурова, ќе биде барано.
Најчувствително прашање е колкава слобода треба да имаат владите во следењето на новинарите и нивните извори, а оваа тема веројатно ќе поттикне жестока дебата, бидејќи Парламентот и членките на ЕУ се на спротивставени страни.
Јурова рече дека очекувала државите да бараат повеќе исклучоци или можност да пресретнуваат комуникации и да бараат откривање на изворите, но дека Парламентот не ја разочарал.
Двете страни ќе мора да направат компромис, рече Јурова и посочи дека треба да има „апсолутна сигурност во кои ситуации тоа ќе биде дозволено“ и дека се залага за тоа потоа да бидат информирани оние чиишто комуникации се прислушувани.