Кога европските бирократи замислија зелена иднина за Европа и пропишаа дека сите возила со внатрешно согорување ќе бидат забранети од 2035 година, тие веројатно не замислуваа дека оваа иднина буквално може да зависи од Кина. И од почетокот на годината до денес, два историски настани ја потресоа светската автомобилска индустрија; како таа во иднината, така и постоечката.
Кога западните ривали го посетија овогодинешниот автосалон во Шангај, беа изненадени од чудесниот скок во развојот на кинеските е-автомобили. Веднаш стана јасно дека е-автомобилите од Кина многу брзо ќе доминираат во квалитетот, дизајнот, техничките иновации и пред се цената. По авто-салонот во Шангај, нов повик за будење за западната автомобилска индустрија и западните носители на јавната политика беше објавувањето на извештајот за првиот квартал, кој откри дека Кина го узурпирала статусот на Јапонија како најголем извозник на автомобили во светот. Пробивот на Кина до првата позиција на најголемите светски извозници може делумно да се припише на растот на продажбата во Русија, но и на големиот бран на продажба на нови е-возила.
Направено во Кина
Написот на „Волстрит Журнал“ за растечката автомобилска индустрија во Кина започнува со реченицата: „Постојат добри шанси вашето ново електрично возило да биде произведено во Кина“. Со други зборови, Западот веќе мора да гледа со презир на Кина, без да замислува дека ќе ужива да им дава лекции на Кинезите по бизнис, технолошки решенија или наука уште најмалку една деценија. Се чини дека тој дел од историјата е завршен за човештвото, барем кога станува збор за автомобилската индустрија.
До мај годинава, Кина го зголеми извозот на автомобили за 58 отсто, надминувајќи го извозот на Јапонија за околу 100.000, додека Германија беше надмината минатата година со вкупно извезени 3,2 милиони возила. Германскиот извоз во 2022 година запре на 2,6 милиони автомобили. Иднината на автомобилската индустрија не оди во насоката што ја очекуваат Европа, САД и Јапонија.
Strong #EV sales from @BYDCompany in May in China. Passenger EV sales ~1M units to May, targeting total NEV sales (vast majority passenger) of 3.6M for 2023. That would be ~100% growth on 2022. Exports rising but mostly China sales. #lithium https://t.co/AVHVXMAcq5
— Rodney Hooper (@RodneyHooper13) June 1, 2023
Според „Волстрит журнал“, на најновиот автосалон во Шангај нема ништо што не ги загрижило западните менаџери. Тие биле шокирани од бројот на зелените таблички на возилата што укажувале дека се работи за автомобили напојувани од чиста енергија, а кога го слушале звукот на затворањето на вратите во тие возила, ги почувствувале материјалите во внатрешноста, го проучувале дизајнот и решенијата на на контролните конзоли, тие сфатија дека со кинеските цени, натпреварите на автомобилскиот пазар одеднаш имаат различни односи на моќ.
Кинеските електрични возила често имаат два до три дисплеи по релативно ниска цена, од кои едниот е наменет за гледање филмови, не се двоумат да инсталираат микрофони за караоке (брзо го копираат Tesla), а помошта за возачот подразбира групи на различни сензори.
Дискусиите за заштита на домашниот пазар од „инвазијата“ на достапните и напредни кинески е-возила беа оживеани многу брзо во западните земји, но Западот нема да може да ја примени оваа стратегија за земјите во развој. Прашањето е дали увозните тарифи имаат долгорочна смисла.
Доаѓаат ли нови царини?
Она што донекаде се заборава кога зборуваме за иднината на е-транспортот е фактот дека Кина има монопол или пристап до ретки елементи кои практично може да се сметаат за речиси монопол. Во исто време, Кина не се ограничува развојно со низа зелени правила како ЕУ, која сè уште одржува повисока ефикасност на производството – Кина сè уште добива 56 проценти од електричната енергија од јаглен! Дали е време ЕУ и САД да се запрашаат дали подоброто управување со шумите ќе донесе повеќе еколошки придобивки од она што може да обезбеди принудна транзиција кон е-возила, особено ако ги погледнете сцените од американските и канадските градови по огромните пожари во Канада.
Голем број експерти предупредуваат дека испораките на кинески е-возила драстично ќе се забрзаат во годините што следат. Само BYD, на пример, очекува раст од 100 проценти во 2023 година.
Главното прашање е што ќе очекуваат европските креатори на политики од европските даночни обврзници во иднина, бидејќи се чини дека ќе бидат потребни огромни стимулации во развојот на технолошки решенија, инфраструктура, нови синџири на снабдување… за да се справат со новата конкуренција од Кина.