Еден од највлијателните умови во модерната вештачка интелигенција, Јан Лекун (65), ги информирал колегите дека планира да ја напушти „Meta“ во наредните месеци и да основа свој стартап, објави „Фајненшл тајмс“, повикувајќи се на извори блиски до дискусиите. Заминувањето на овој пионер и добитник на наградата „Тјуринг“ означува важна пресвртница не само за „Meta“, туку и за целата индустрија за вештачка интелигенција.
Од Facebook до Тјуринг
Лекун се приклучи на Facebook во декември 2013 година како основач и директор на одделот за фундаментални истражувања на вештачката интелигенција (FAIR), а истовремено ја задржа и професорската позиција на Универзитетот во Њујорк, каде што предава од 2003 година.
Тој стекна светска слава кон крајот на 1980-тите, кога ги разви конволуционите невронски мрежи (CNN) и моделот LeNet, кој беше првиот што успешно ги препозна рачно напишаните цифри и со тоа создаде вистинска револуција во областа на компјутерскиот вид. За овој придонес, тој беше награден со престижната награда Тјуринг, позната како „Нобелова награда за компјутерски науки“, во 2019 година, заедно со Џефри Хинтон и Џошуа Бенги.
Mашински гениј
Роден во 1960 година во Франција, Лекун пораснал со татко инженер кој ја поддржувал неговата љубопитност за електрониката. Малку се знае за приватниот живот на Лекун во медиумите. Некои велат дека бил ентузијаст за наука и свирел во бендови уште од тинејџерските години. Дипломирал електротехника на ESIEE Париз и докторирал по компјутерски науки на Универзитетот Пјер и Марија Кири, каде што во 1987 година презентирал рана форма на алгоритам за обука на невронски мрежи (backpropagation).
Подоцна, во AT&T Bell Labs, тој развил системи што им овозможувале на компјутерите да „гледаат“, а неговиот алгоритам за читање ракопис бил користен во американските банки, каде што обработувал до 20 проценти од сите проверки.
Промени во „Meta“ и нова насока
Неговото заминување доаѓа во време кога Meta е во процес на голема трансформација на својата стратегија за вештачка интелигенција. Во јуни, компанијата инвестираше 14,3 милијарди долари во Scale AI и го назначи својот извршен директор Александар Ванг, 28, да раководи со нова дивизија наречена Meta Superintelligence Labs.
Промената во хиерархијата – Лекун сега му поднесува извештаи на Ванг, а не на главниот директор за производи Крис Кокс – укажуваше на подлабок стратешки јаз. Додека Марк Закерберг се фокусираше на брза комерцијализација на големи јазични модели (LLM), Лекун јавно изрази сомнежи за нивната способност да постигнат разбирање и планирање на човечко ниво, според Fortune.
Визија за следната генерација на AI
Според Financial Times, Лекун веќе е во преговори со инвеститори за финансирање на нов стартап кој би развил таканаречени „светски модели“, системи кои учат за светот од видео и просторно-визуелни податоци, а не само од текст. На овие модели, кои симулираат причина и последица во реални средини, ќе им треба околу една деценија за да созреат, проценува тој.
Во исто време, одделот FAIR на Meta трпи загуби. Неколку истражувачи го напуштија тимот, а повеќе од половина од авторите на оригиналниот модел Llama ја напуштија во рок од неколку месеци. Во октомври, компанијата отпушти уште околу 600 луѓе од својот оддел за вештачка интелигенција, објавија медиумите.
– Заминувањето на Лекун симболизира длабок конфликт во визиите за иднината на вештачката интелигенција: помеѓу брзиот раст на пазарот и фундаменталното истражување. Неговиот нов проект би можел да стане пресвртница во развојот на системи за вештачка интелигенција кои го разбираат светот околу нив – како што луѓето прво се обидоа да ги научат овие системи да гледаат – пишува FT.
Јан Лекун, уникатен феномен и големо научно име, има три сина и два пасоши – француски и американски. Неговата биографија и достигнувања потврдуваат дека Лекун ќе влезе во историјата како еден од многу важните луѓе кои придонеле за развојот на вештачката интелигенција. Сега, со нови идеи и нова деловна насока, Лекун веројатно ќе започне нова револуција во вештачката интелигенција.