Познат е главниот виновник за пеколните пожари што ја погодија Јужна Калифорнија – тоа се климатските промени! Создадоа услови за екстремни временски услови, како и долготрајни суши, а силниот ветер само го засили ширењето на разорниот пламен, велат научници од различни американски и меѓународни институции.
Колку климата на нашата планета се променила поради човековата активност, можеби најдобро говори фактот дека 2024 година, која штотуку заврши, беше најтоплата во историјата на мерењата, соборувајќи го рекордот што го држеше 2023 година. Покрај тоа, секоја од последните 10 години се меѓу 10-те најтопли години во историјата.
– Просечната температура во Калифорнија е зголемена за околу еден степен Целзиусови од 1980 година, а со тоа двојно се зголемил и бројот на денови кога вегетацијата е сува и подложна на пожари. „Завршувате со сложени последици и гледате дека пожарите се многу поекстремни во различни периоди од годината, без разлика дали е декември или јануари“, вели Линдон Пронто, експерт за управување со пожари во Европскиот институт за шуми, пренесува EuroNews.
Како што светот се загрева, „мали, моќни и брзи“ пожари опустошуваат делови од американскиот Запад, вели Џенифер Балч, експерт од Универзитетот во Колорадо. Во октомври, таа објави студија во списанието Science во која следеше 60.000 пожари од 2001 година и откри дека фреквенцијата на најбрзорастечките пожари се удвоила во тоа време и дека тие предизвикуваат многу поголемо уништување од бавнорастечките пожари.
– Пожарите се влошија. „Главниот виновник за кој се сомневаме е глобалното затоплување, што создава услови сè да биде позапаливо“, изјави таа за Euronews.
Кимберли Симпсон, од Факултетот за бионауки на Универзитетот во Шефилд, рече дека климатските промени ги менуваат карактеристичните обрасци на пожари во овој регион.
– Продолжените периоди на неочекувано слаби врнежи, заедно со сувите ветрови од Санта Ана, создадоа совршени услови за катастрофа: сува вегетација која за неколку секунди се запали во сува средина. „Овие разорни пожари не само што се случуваат со поголем интензитет од порано, туку ја погодуваат и Калифорнија порано од вообичаено, пред сезоната на пожари“, објасни таа за Центарот за наука за медиуми.
– Летните пожари обично се поголеми, но не горат ни приближно толку брзо. „Зимските пожари се многу подеструктивни бидејќи сè се случува многу побрзо“, вели Џон Кили од Американскиот геолошки институт.
Се верува дека штетите од пожарите достигнуваат 57 милијарди долари, според Џонатан Портер од AccuWeather.
– Пожарите во Лос Анџелес се потсетник за тоа како екстремните временски услови го зголемуваат ризикот од шумски пожари. Веројатно е дека обилните дождови поради Ел Нињо минатата година го поттикнале растот на вегетацијата, која потоа се исушила поради долготрајната суша и заедно со ветерот создале совршени услови за ширење на пожарот. За жал, близината на овие пожари до урбаните центри значително го зголемува ризикот за луѓето и нивниот имот. Иако сè уште е рано да се поврзат пожарите со климатските промени, нашето истражување веќе покажа дека глобалното затоплување е виновно за долгите сушни периоди и услови кои го поттикнуваат ширењето на пожарите. Се предвидува дека бројот на пожари ќе се зголеми за 14 отсто до 2030 година, 30 отсто до 2050 година и 50 отсто до крајот на векот, изјави за Science д-р Марија Лусија Фереира Барбоса, експерт за пожари во Центарот за екологија и хидрологија на Велика Британија.
Рори Хаден, професор на Универзитетот во Единбург, кој е специјализиран за пожари, вели дека сè уште не вреди да се шпекулира за првичната причина за пожарот.
– Брзото ширење е нешто невообичаено, но се почесто го гледаме. Се известува дека тоа се должи на сувите ветришта Санта Ана. Треба да се управува со просторите за да се прилагодат на промените и зголемениот ризик од пожар предизвикан од климатските промени. „Тоа е голем предизвик за владите бидејќи има многу политички прашања поврзани со тоа“, рече тој за Science Media Center.
Покрај дрвјата чапарали и еукалиптус, густо населениот урбан пејзаж на Лос Анџелес вклучува и запалив материјал со висечки кабли за напојување, дрвени телефонски столбови и куќи изградени од дрво за да се усогласат со кодовите за земјотреси.
Најмалку 5 лица загинаа во пожарите што зафатија делови од Лос Анџелес и соседниот округ Вентура, поради што беа евакуирани повеќе од 130.000 луѓе.