Гардијан, во соработка со два други медиуми, објави ексклузивна истрага која откри како израелските разузнавачки агенции се обиделе да го спречат гонењето на воените злосторства. Израелскиот премиер беше опишан како опседнат со разузнавачки активности и прислушување.
Кога главниот обвинител на Меѓународниот кривичен суд (МКС) објави дека бара потерници за израелските и лидерите на Хамас, тој издаде криптично предупредување: „Веднаш да престанат сите обиди за попречување, заплашување или несоодветно влијание врз службениците на овој суд“.
Карим Кан не даде конкретни детали за обидите да се наруши работата на МКС, но укажа на клаузулата во основачкиот договор на судот што ваквото мешање го прави кривично дело. Доколку продолжи таквото однесување, додаде тој, неговата канцеларија нема да се двоуми да дејствува. Обвинителот не наведе кој се обидел да интервенира во делењето на правдата и како точно го направиле тоа.
Сега истрагата на Гардијан и израелските списанија +972 и Локал Кол открива како Израел водел речиси децениска тајна војна против судот. Земјата ги ангажираше своите разузнавачки агенции да ги следат, хакираат, притискаат, оцрнуваат и наводно им се закануваат на високи функционери на МКС во обид да ги спречат истрагите на судот.
Израелското разузнавање ги пресретнало комуникациите на бројни претставници на МКС, вклучително и Кан и неговата претходничка, Фату Бенсуда, прислушувајќи телефонски повици, пораки, меилови и документи.
Надзорот е во тек во последниве месеци, давајќи му на израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху однапред информации за намерите на обвинителите. Неодамнешното пресретнување сугерираше дека Кан сакал да издаде налози за апсење на Израелците, но бил под „огромен притисок од Соединетите држави“, објави Гардијан, цитирајќи извор близок до предметот.
Бенсуда, која како главна обвинителка ја отвори истрагата на МКС во 2021 година, отворајќи го патот за минатонеделното соопштение, исто така била шпионирана и наводно заплашувана.
Нетанјаху покажа особен интерес за разузнавачките операции против МКС, при што еден разузнавачки извор го опишува како „опседнат“ со прислушување поврзано со случајот. Под надзор на неговите советници за национална безбедност, напорите ги вклучија домашната разузнавачка агенција Шин Бет, како и Управата за воено разузнавање Аман и одделот за сајбер разузнавање, единица 8200. Според изворите на Гардијан, разузнавачките информации собрани од прислушуваните биле дистрибуирани до министерствата за правда, надворешни работи и стратешки работи.
Тајната операција против Бенсуда, која ја откри Гардијан во вторникот, лично ја водел блискиот соработник на Нетанјаху, Јоси Коен, кој тогаш бил директор на израелската агенција за надворешно разузнавање Мосад. Во еден момент, Коен дури побарал помош од тогашниот претседател на Демократска Република Конго, Џозеф Кабила.
Израел негира сè
Заедничката истрага се заснова на интервјуа со повеќе од дваесетина сегашни и поранешни израелски разузнавачки и владини функционери, високи претставници на МКС, дипломати и адвокати запознаени со случајот на МКС и напорите на Израел да го поткопа.
На прашањето на Гардијан, портпаролот на МКС рече дека судот бил свесен за „проактивни разузнавачки активности извршени од голем број национални агенции непријателски настроени кон судот“. Тие додадоа дека МКС постојано спроведува контрамерки против таквите активности и дека „ниту еден од неодамнешните напади на националните разузнавачки агенции“ не ги прекршил основните докази на судот, кои останале безбедни.
Портпаролот на кабинетот на израелскиот премиер рече: „Прашањата што ни ги испративте се полни со многу лажни и неосновани тврдења кои имаат за цел да и наштетат на државата Израел“. Воен портпарол додаде: „ИДФ (израелските одбранбени сили) не спроведувале и не спроведуваат надзор или други разузнавачки операции против МКС“.
Обвиненијата за воени злосторства и злосторства против човештвото изнесени од Кан против Нетанјаху и Галант се однесуваат на осуммесечната израелска војна во Газа, во која загинаа повеќе од 35.000 луѓе, според здравствените власти на територијата.
Но, случајот МКС се работи со децении. „Војната“ на Израел против МКС започна во јануари 2015 година, кога беше потврдено дека Палестина ќе се приклучи на судот откако ќе биде призната како држава од Генералното собрание на ОН. Еден поранешен израелски функционер рече дека приклучувањето кон судот „се смета како преминување на црвената линија“ и „можеби најагресивниот“ дипломатски потег на палестинската управа, која управува со Западниот Брег.
На 16 јануари 2015 година, неколку недели по пристапувањето на Палестина, Фату Бенсуда, адвокатка од Гамбија, отвори прелиминарен преглед на она што правниот жаргон на судот го нарече „ситуацијата во Палестина“. Следниот месец, двајца мажи кои успеале да стигнат до приватната адреса на обвинителката се појавиле пред нејзиниот дом во Хаг.
Извори запознаени со инцидентот велат дека мажите одбиле да бидат идентификувани кога пристигнале, но рекле дека сакале лично да достават писмо до Бенсуда во име на неидентификувана Германка која сакала да ѝ се заблагодари. Во пликот имало стотици долари во кеш и белешка со израелски телефонски број.
Пет извори запознаени со активностите на израелското разузнавање рекоа дека рутински прислушувале телефонски повици меѓу Бенсуда и нејзиниот персонал со Палестинците. „Ако Фату Бенсуда разговараше со некој на Западниот Брег или Газа, тој телефонски повик ќе беше пресретнат“, вели еден извор.
Според еден израелски извор, голема бела табла во израелскиот разузнавачки оддел ги содржела имињата на околу 60 лица под надзор – половина од нив Палестинци, а половина од други земји, вклучително и претставници на ОН и персонал на МКС.
Според голем број сегашни и поранешни разузнавачки функционери, воените сајбер офанзивни тимови и Шин Бет систематски ги надгледувале палестинските невладини организации и вработени во ПА кои соработувале со МКС. Два разузнавачки извори опишаа како израелски оперативци ги хакирале мејловите на Ал-Хак и другите групи кои комуницирале со канцеларијата на Бенсуда.
Еден од изворите рекол дека Шин Бет дури го инсталирал шпионскиот софтвер Пегасус, развиен од приватната компанија НСО Груп, на телефоните на неколку вработени во палестинските невладини организации, како и на двајца високи функционери на палестинската управа.
Без оглед на легитимноста, надзорот на МКС и Палестинците кои бараат тужби против Израелците и даде предност на израелската влада во тајниот канал што го отвори со обвинителството. Состаноците на Израел со МКС беа многу чувствителни: доколку станеа јавни, тие можеа да ја поткопаат официјалната позиција на владата дека не ја признава јурисдикцијата на судот, пишува британскиот весник.
Според шест извори запознаени со состаноците, тие се состоеле од делегација на највисоки владини адвокати и дипломати кои патувале во Хаг. Два извори за Гардијан велат дека состаноците биле одобрени лично од Нетанјаху.
Израелската делегација била составена од Министерството за правда, Министерството за надворешни работи и Канцеларијата на военото правобранителство. Состаноците се одржале помеѓу 2017 и 2019 година, а ги водел истакнатиот израелски адвокат и дипломат Тал Бекер. „На почетокот беше тензично“, се сеќава поранешен функционер на МКС. „Ние ќе навлеземе во детали за конкретни инциденти. Ќе речеме: „Добиваме наводи за овие напади, овие убиства“, и тие ќе ни дадат информации“.
Помеѓу крајот на 2019 и почетокот на 2021 година, директорот на Мосад, Јоси Коен, ги интензивирал своите напори да ја убеди Бенсуда да не ја продолжи истрагата. Контактите на Коен со Бенсуда, опишани за Гардијан од четири лица запознаени со извештаите на обвинителот за интеракциите во тоа време, како и извори запознаени со операцијата на Мосад, започнале неколку години порано.
На една од претходните состаноци, Коен ја изненадил Бенсуда кога тој неочекувано се појавил на официјална средба што ја одржала обвинителката со тогашниот претседател на ДР Конго, Џозеф Кабила, во хотелски апартман во Њујорк. Извори запознаени со состанокот велат дека откако персоналот на Бенсуда бил замолен да ја напушти просторијата, директорот на Мосад одеднаш излегол од зад вратата во внимателно организирана „заседа“.
Близок сојузник на Нетанјаху во тоа време, Коен е ветеран шпион на Мосад и заработи репутација во службата како вешт регрутатор на агенти со искуство во негување високи функционери во странски влади. Извештаите за неговите тајни состаноци со Бенсуда прикажуваат слика како тој се обидува да „изгради врска“ со обвинителката додека се обидува да ја одврати од спроведување на истрага која, доколку биде покрената, може да ги вмеша високите израелски функционери.
Изворите велат дека тој се свртел кон заканите откако почнал да сфаќа дека нема да ја убеди обвинителката да ја прекине истрагата.
Кога Кан ја презеде функцијата на обвинителството на МКС во јуни 2021 година, тој наследи истрага за која подоцна рече дека „лежи на вината на меѓународната политика и стратешките интереси“.
Во февруари 2024 година, Кан издаде остро тонирана изјава што правните советници на Нетанјаху ја протолкуваа како застрашувачки знак. Во објавата на Икс, тој всушност го предупреди Израел да не изврши напад врз Рафах, најјужниот град во Газа, каде што во тоа време беа сместени повеќе од милион раселени луѓе. „Длабоко сум загрижен поради објавеното бомбардирање и потенцијалната копнена инвазија на Рафах од страна на израелските сили“, напиша тој. „Оние кои не го почитуваат законот да не се жалат подоцна кога мојата канцеларија ќе преземе нешто“.
Коментарите предизвикаа вознемиреност во израелската влада бидејќи се чинеше дека се отстапување од неговите претходни изјави за војната, кои официјалните лица ги сметаа за смирувачки претпазливи. „Бевме многу изненадени од објавата“, изјави висок функционер. Загриженоста во Израел за намерите на Кан ескалираше минатиот месец кога владата изјави за медиумите дека верува оти обвинителот размислувал да издаде налози за апсење против Нетанјаху и други високи функционери како Јоав Галант.
Израелските разузнавачи пресретнале меилови, прилози и СМС пораки од Кан и други службеници во неговата канцеларија. „Предметот на МКС се помести нагоре на листата на приоритети на израелското разузнавање“, вели еден разузнавачки извор. Преку пресретнати комуникации, Израел утврдил дека Кан во еден момент размислувал да влезе во Газа преку Египет и сакал итна помош за да го стори тоа „без израелска дозвола“.
МКС во меѓувреме ја зајакна својата безбедност со редовни инспекции на обвинителството, безбедносни проверки на уредите, зони без телефони, неделни проценки за закани и воведување на специјалистичка опрема. Портпаролот на МКС рече дека Кан бил изложен на „закани и комуникации што може да се сметаат за обиди за несоодветно влијание врз неговите активности“.
Кан неодамна во интервју за Си-Ен-Ен откри дека некои избрани лидери биле „многу отворени“ со него додека се подготвувал да издаде налог за апсење. „Овој суд е направен за Африка и за насилници како Путин“, вели изворот на Гардијан.
И покрај притисокот, Кан, како и неговиот претходник во обвинителството, реши да продолжи. Минатата недела, Кан објави дека бара налози за апсење на Нетанјаху и Галант заедно со тројца лидери на Хамас за воени злосторства и злосторства против човештвото.