Русија, Украина, Турција и Обединетите нации денеска во Истанбул потпишаа клучен договор за деблокирање на извозот на украинско жито и ѓубрива од пристаништата на Црното Море.
„Russia Today“ (RT) во осум точки го анализира постигнатиот договор.
Што беше потпишано?
Договорот имплицира дека извозот на украинско жито преку Црното Море ќе се врши од три пристаништа: Одеса, Черноморск и Јужни, деминирањето во украинските територијални води нема да се врши, бидејќи ќе биде потребно премногу време, бродовите со жито ќе заминат Црното Море како договорен безбеден коридор, а ќе бидат придружувани од украински поморски пилоти, процесот ќе го следи координативен центар под покровителство на ОН, кој итно ќе се формира во Истанбул.
Зошто е важен договорот?
Обновувањето на испораките на жито од Украина, петтиот по големина светски производител, ќе помогне да се обезбеди глобално снабдување со храна и да се запре растечката загриженост за безбедноста на храната.
Зошто житото не тргна од Украина?
Поради конфликтот со Русија. Најголем дел од извозот се испорачува преку црноморските пристаништа, кои се блокирани од непријателствата, додека странските испраќачи се плашат да се приближат до зоната на конфликтот.
Кој е одговорен?
Украина и Западот ја обвинуваат Русија, чија морнарица доминира во Црното Море, за блокирање на украинските пристаништа. Сепак, Москва вели дека украинските сили го минирале преостанатото пристаниште во Одеса за да го заштитат градот од руски напад. Москва понуди да испорача жито од руските пристаништа во Азовското и Црното Море.
Што беше направено за повторно да почне испораката на жито?
ЕУ неодамна воспостави таканаречени „патишта на солидарност“, кои вклучуваат мрежа на камиони, возови и други пловни објекти кои го олеснуваат извозот од Украина. Сепак, копнените пратки не можат да бидат толку големи како поморските пратки. Преговорите за обновување на испораката на жито преку Црното Море траат веќе неколку недели. Примарните прашања се дека пристаништето Одеса треба да се деминира за да се создаде безбеден транспортен коридор, додека Украина бара безбедносни гаранции доколку ги отстрани мините. Турција интервенираше за да ја обезбеди безбедноста на оние кои сакаат да го преземат украинскиот товар.
Колку е важна Украина во глобалното снабдување со жито?
Минатата година, украинските добавувачи учествуваа со 10% од светскиот извоз на жито. Овие количини се клучни за земјите во развој. Сепак, според Киев, испораките на жито паднале за 55 отсто на годишно ниво, на 777.000 тони само во јуни. Организацијата на ОН за храна и земјоделство (ФАО) проценува дека моментално во Украина има најмалку 20 милиони тони жито. Доколку овие пратки не стигнат до нивната дестинација, ФАО вели дека најмалку 18 милиони луѓе ширум светот ќе се соочат со недостиг на храна.
Кои земји се најмногу погодени од падот на украинскиот извоз?
Според Светската трговска организација (СТО), увозот на храна од регионот на Црното Море е од клучно значење за благосостојбата на 35 африкански земји, кои добиваат 90% од нивните потреби за жито од областа. Меѓу најголемите увозници се и земјите од Блискиот Исток. Во 2020 година, најголемиот дел од житото во Украина отиде во Египет, Индонезија, Пакистан, Бангладеш и Либан.
Зошто постои загриженост за глобален недостиг на храна?
Како резултат на конфликтот во Украина и последователните санкции против Русија, кои го ограничија земјоделскиот извоз на двете земји, глобалните цени на житото почнаа да растат. Како одговор, другите големи одгледувачи, како Индија и Казахстан, беа принудени целосно да го запрат извозот на жито за да ги стават домашните цени под контрола. Како последица на тоа, многу земји увозници на жито се соочуваат со зголемени цени и недостиг на храна.