Климатските промени убиваат. Од 2000 година, речиси четири милиони луѓе ширум светот ги загубија животите поради поплави, шумски пожари, топлотни бранови, суши и други екстремни временски настани кои се поврзани со планетата која постојано се загрева, се вели во неодамнешната проценка во списанието Nature. Тој огромен број може да му отежни на секој од нас да сфати како проблемот го допира здравјето во нашиот мал дел од светот.
Сега, една нова студија во Nature Medicine дава дел од тој грануларен увид за луѓето кои живеат во САД, истражувајќи како катастрофите поврзани со климата влијаат на посетите на одделенијата за итни случаи во болниците во окрузите низ целата земја, како и поврзаните смртни случаи како последица на катастрофите. Бројките, открија истражувачи, се вознемирувачки, при што најтешко погодените заедници покажуваат стапки на смртност дури 3,8 пати повисоки од оние во околните области, пишува „Тајмс“.
„Ова може да биде значителен товар за болниците и одделенијата за итни случаи, особено ако тие се оштетени, немаат струја или се со кус персонал“, вели д-р Рене Салас, лекар за итна медицина во Општата болница во Масачусетс и главен автор на студијата.
За да ја спроведат својата работа, Салас и нејзините коавтори ги истражувале здравствените досиеја во одделенијата за итни случаи на големите болници во повеќе од 4.800 окрузи низ целата земја кои претрпеле бури од милијарди долари – мерени според загубата на имот, барањата за осигурување, трошоците за владините напори за обновување и повеќе – од 2011 до 2016 година. Тие го фокусираа своето истражување само на пациентите со „Medicare“, поради повеќе причини. Луѓето со приватно осигурување може да добијат или да изгубат покритие додека ги менуваат работните места, со што се создава нецелосна база на податоци, додека покриеноста на „Medicare“, откако ќе започне, обично се продолжува доживотно. Уште повеќе, постарите граѓани ја сочинуваат популацијата најранлива на смрт, повреди или болести поврзани со климатските промени. На крајот, „Medicare“ е финансиран од даночните обврзници, а проучувањето на здравствените ефекти од климатските промени – и ударот врз јавниот џеб што резултира – е важно за воспоставување на политиката понатаму.
„Здравствените трошоци во моментов не се вклучени во вкупните економски трошоци од овие катастрофи“, вели Салас.
Во окрузите кои претрпеа најголема штета од кој било настан поврзан со климата, употребата на одделот за итни случаи и смртноста останаа зголемени за 1,22% и 1,4%, соодветно, најмалку една недела по настанот, во споредба со околните окрузи кои претрпеа помала штета. Тие бројки може да изгледаат релативно мали. Но, во окрузите за кои беа достапни последователни податоци, студијата покажа дека тие посети на болници и смртни случаи останаа зголемени до шест недели, што доведе до стапка на смртност 2,5 пати повисока отколку во окрузите кои претрпеле помала штета од настанот.
Акутните здравствени проблеми – како вдишување чад од шумски пожари, дехидрација или топлотен удар од високи температури – доведоа до најголем број непосредни посети на одделенијата за итни случаи или смртни случаи. Но, другите видови на штета се одвиваа побавно. Загадената вода или инфекциите поврзани со мувла може да го оштетат здравјето, како и губењето на електрична енергија што ја исклучува климата и таквите основни здравствени уреди како CPAP машините. Затворањето на болниците и неможноста да се пристапи до потребните лекови исто така може да игра улога.
„Луѓето веројатно ќе бидат оштетени на подолг рок од нештата што предизвикуваат екстремен временски настан“, вели Салас. Поголемиот дел од времето, додава таа, извештаите за смртни случаи и повреди не ги земаат предвид „долгите опашки“ што овие настани изгледаат како да ги имаат некои од најранливите“.
Самите климатски настани можат да имаат свој вид на „долги опашки“. Шумските пожари и сушите кои беа документирани во студијата имаа тенденција да траат околу 200 до 300 дена, предизвикувајќи зголемена болест и повреди цело време. Како што одминува времето, тие видови на мега-кризи стануваат се почести. Податоците цитирани во студијата и извлечени од Националните центри за информации за животната средина и Националната океанска и атмосферска администрација покажаа дека настаните вредни милијарди долари претставуваат до 80% од сите штети поврзани со климата во САД, но и останатите 20% не се без ризици. Новата студија, вели Салас, не дава „целосна слика за сите екстремни временски настани“.
Светот се подготвува за мизерни неколку месеци кога станува збор за климатските промени. Според друга студија, штотуку објавена во Scientific Reports, комбинацијата на стакленички гасови и особено интензивен настан како „Ел Нињо“ во тропскиот Тихи Океан ќе резултира со 90% веројатност за рекордни глобални средни температури на површината до крајот на јуни. Областите за кои се предвидува дека ќе имаат најголемо влијание се Филипините, Карибите и регионот на Бенгалскиот Залив; ако греењето биде уште полошо од она што го предвидува моделот, Амазон и Алјаска исто така ќе настрадаат акутно. Авторите на трудот предупредуваат на шумски пожари, циклони и топлотни бранови кои ќе ја предизвикаат способноста на локалното население да се прилагодат или да ги ублажат кризите – особено населението во деловите со пониски приходи во светот на кои им недостасува медицинска инфраструктура на САД и други високоиндустриски развиени нации.
„Нашите долгорочни наоди се случуваат во земја со високи приходи со релативно робустен здравствен систем“, вели Салас. „Се покажа дека стапките на смртност во земјите со низок и среден приход по тропските циклони се уште поголеми, што открива дека можеби нема да можат да се справат добро со овие големи катастрофи поврзани со климата“.
Климатските промени се проблем на целата планета. Тие го допираат и здравјето на секој од нас – нација по нација, округ по округ и човек по човек, се додава во материјалот на „Тајмс“.