Со децении, американскиот долар се смета за најважна валута во светот – примарен инструмент на глобалната трговија и главен столб на меѓународните резерви. Сепак, 2025 година носи сè повеќе предупредувања дека неговиот статус е разнишан.
Според анализата на J.P. Morgan, „доминацијата на доларот е доведена во прашање поради геополитички и геостратешки промени“.
Во својот последен извештај, J.P. Morgan ги наведува клучните причини за таканаречената „дедоларизација“ или намалувањето на улогата на доларот во меѓународните трансакции. Прво, енергетските трансакции сè повеќе се порамнуваат во други валути, како што се кинескиот јуан или еврото, и второ, американските банки се исклучуваат од новите системи за плаќање што се користат за прекугранични трансакции, особено во Азија и меѓу земјите од БРИКС.
Дополнително, учеството на доларот во девизните резерви на централните банки се намалува, што директно укажува на пад на довербата во долгорочната стабилност на американската валута.
Причини за оптимизам: Послабиот долар не е секогаш лоша вест за Американците
Иако може да изгледа загрижувачки, послабиот долар не е нужно лоша вест за Американците – напротив. Некои економски експерти укажуваат на потенцијални придобивки.
Ени Кол, финансиски едукатор и основач на „Money Essentials for Women“, го објаснува ова на следниов начин: „Ако доларот ослабне во однос на еврото, европските компании ќе имаат поголема веројатност да купуваат американски производи бидејќи се поевтини. Тоа може да го зголеми извозот, да донесе свеж капитал во САД и да создаде работни места.“
Слично на тоа, аналитичарот Ендру Локенаут од „Be Fluent in Finance“ наведува директно влијание врз инвестициите: „Пад од 10% на доларот често води до раст на заработката од 15% до 20% за мултинационалните компании во S&P 500, поради подобра конверзија на странските приходи.“
Исто така, благата инфлација предизвикана од послабиот долар може да им користи на сопствениците на хипотеки со фиксна каматна стапка.
„Ако годишната инфлација е 5%, тоа значи дека вашата хипотека е всушност 5% поевтина во реални услови“, додава Локенаут.
Значи, иако губењето на доминацијата на доларот е загрижувачко на глобалната сцена, можно е просечниот Американец – и индиректно инвеститорите низ целиот свет – да ги почувствуваат позитивните ефекти преку извозот, растот на пазарот на капитал и подобрата позиција на задолжените домаќинства.
Сепак, како што се менува динамиката на глобалната трговија, „дедоларизацијата“ останува важен сигнал дека глобалниот финансиски систем полека, но сигурно станува мултиполарен.