Рождество на Пресвета Богородица или Мала Богородица е еден од 12 големи празници во православието кој го слави раѓањето на Богородица. Богородица е родена во Назарет од стари и бездетни родители, благочестиви Јоаким и Ана како одговор на нивните молитви. Се слави на 8 септември според јулијанскиот календар или на 21 септември според грегоријанскиот календар.
Овој празник е многу почитуван, бидејќи се смета за ден на радост – Света Богородица, мајка Господова, дојде на светот. Со оглед на тоа што станува збор за празник кој е обележан со црвена буква во црковниот календар, многумина се во дилема дали треба да постат на тој ден или не.
Рождество на Пресвета Богородица е празник на радоста и надежта. Припаѓа на таканаречените фиксни празници, бидејќи секогаш се слави на истиот датум – 21 септември. Со овој празник, Црквата потсетува дека раѓањето на Дева е вовед во сè што ќе следи – раѓањето на Исус Христос и спасението на човештвото. Верниците ќе го одбележат овој празник со одење на литургија и спроведување низа обичаи, а многумина не знаат дали ќе згрешат ако не ги почитуваат правилата на постот на овој ден.
На празникот на Пресвета Богородица нема пост, освен ако тој ден „не падне“ во среда или петок – тогаш верниците постат според правилото на црквата, на вода. Затоа, ова не е строг празник на пост како Успение или Божиќен пост, туку ден во кој владее празнична радост и семејно собирање. Бидејќи Пресвета Богородица „паѓа“ во недела оваа година, трпезата треба да биде богата и раскошна.
Обичаи на Рождество на Пресвета Богородица
Со Мала Богородица се смета крајот на летото и на почетокот на есента. Луѓето верувале дека тогаш започнува периодот кога „се соблекуваат зимските алишта“, дека природата полека се смирува и се подготвува за зимата.
Обичаите е да не се прави ништо тешко на полето на овој ден, туку семејството да се собере околу трпезата и да се моли.
Народот верува дека Пресвета Богородица е заштитничка на мајките воопшто и на леунките посебно, поради што жените што раѓаат ја повикуваат да им помогне полесно да се породат. Исто така, се верува дека таа им помага и на жените што немаат деца. Затоа ваквите жени оделе во црквите посветени на Богородица и се молеле пред нејзините икони.
Култот на Пресвета Богородица има значајно место кај Македонците. Многу цркви во Македонија се посветени на неа. Стефан Тановиќ сведочи дека во Гевгелиско, празникот Мала Богородица се сметал за тежок и аталија празник, а во селото Богородица на овој ден се одржувал голем панаѓур. Тановиќ сведочи дека селото Богородица името го добило поради тоа што тука во селската црква престојувала Св. Богородица односно нејзиниот дух. Таа икона во која престојувала Св. Богородица, според раскажувањето на селаните постојано се движела. Додека тука престојувала Богородица, се вели во ова предание, на сите во селото им било добро. Но во 1835 година во месец август, околу пладне црквата се запалила и луѓето убаво виделе како Св. Бугуројца со иконата излетала од пламенот и застанала на камбанаријата. Потоа одлетала на север и повеќе не се вратила. Потоа селото почнало да страда, најпосле го зафатила и чума и малку требало сите да изумрат. Тогаш селаните се сетиле да побараат помош од нивната Св. Богородица која што тогаш била во селото Конче, Радовишко. Луѓето што отишле да ја викаат да се врати за поклон и носеле една литургија. Таа не се вратила, но во сон им кажала како да се спасат од чумата. Им порачала од дрво близнак да направат рало, да најдат два вола близнаци и двајца браќа, исто така близнаци, да ги прегнат тие волови, и со тоа рало да изораат една бразда околу селото, чумата веднаш ќе престанела. Откако тоа го направиле чумата престанала да беснее. Тановиќ сведочи дека и во негово време жителите на ова село верувале дека нивното село не можело да настрада од чума зашто било изорано од браќа близнаци, волови близнаци и рало близнак.
Се верува дека на денот на раѓањето на Пресвета Богородица, ништо не треба да се дава од куќата – за да „не излезе среќа“.
Исто така се верува дека таа им помага и на жените што немаат деца. Затоа ваквите жени оделе во црквите посветени на Богородица и се молеле пред нејзините икони. Така на пример како што запишал Миленко Филиповиќ жените од Дебарски Дримкол што немале деца оделе во манастирот во Калишта на Охридско Езеро за да ја занишаат со прст сребрената лелејка (минијатурна лулка) што стоела пред иконата на Богородица.