Полска се закани дека ќе престане да испраќа оружје во Украина, но не е јасно дали навистина ќе ја запре испораката на оружје или дали ова е само дел од вербалната ескалација откако Полска во петокот воведе ембарго за увоз на жито од Украина, за што Украина ја тужеше во СТО, а Володимир Зеленски ги критикуваше пред Советот за безбедност на ОН. Последната вест од Киев е дека двете министерства за земјоделство се обидуваат да го смират спорот.
Полска повеќе нема да ја снабдува Украина со оружје од сопствените резерви, објави полскиот премиер Матеуш Моравјецки за телевизискиот канал Полсат њуз.
„Нема повеќе да испраќаме оружје во Украина бидејќи сега ја вооружуваме Полска“, ја цитира CNN изјавата на полскиот премиер на социјалните мрежи. Полјаците веќе испратија околу една третина од својот арсенал во Украина и се во процес на модернизација на армијата со модерно оружје произведено на Запад, наведува Би-Би-Си.
Претходно беше најавено дека полскиот производител ПГЗ треба да испрати околу 60 хаубици „Краб“ на Украинците во наредните месеци.
Забрана за увоз на жито
Во петокот Полска, Словачка и Унгарија го забранија увозот на украински житарки, откако на 15 септември истече забраната на Европската комисија за увоз на украинска храна во петте источни земји-членки. Моравјецки ги обвини украинските олигарси дека „го туркаат своето жито на полскиот пазар“ без грижа за локалните фармери. Полска сега ќе се фокусира на снабдување со „современо оружје“ за свои потреби, објави полски ПАП. Моравјецки нагласи дека Полска ќе ги брани сопствените економски интереси, но дека спорот за житото не ја загрозува безбедноста на Украина.
По неколкуте остри изјави на функционерите, се чини дека се наѕира крајот на спорот. „Ал Џезира“ пренесе дека украинскиот министер за земјоделство во телефонски разговор со полскиот колега се согласил да се најде решение за трговскиот спор што е во интерес на двете земји, соопшти во четвртокот украинското министерство. Тие потврдија „блиски и конструктивни врски и се согласија да ја разработат можноста за соработка за извозните прашања во блиска иднина“.
Највисоките полски функционери, во пресрет на претстојните општи избори, ја бранат одлуката за ембаргото. Полските власти мора пред се да ги заштитат полските интереси, нагласи полскиот претседател Анджеј Дуда во интервју за државната телевизија ТВП. Според радиото „Полски“, Дуда рече дека Полска и помага на Украина во борбата против руската инвазија, но мора да ги заштити интересите на своите земјоделци.
„Огромна помош“
Дуда истакна дека Полска сака Украина да преживее, па затоа испратиле „огромна“ воена помош. Тие испратија 300 тенкови од нивните залихи во Украина, рече тој, потоа 100 оклопни транспортери и полски хаубици Краб, што „и овозможи на Украина да ги погоди руските сили од позадина“.
Полска испрати во Украина 320 тенкови од советската ера и 14 борбени авиони МиГ-29, јави Би-Би-Си, што ја става Полска на шестото место според вредноста на испратеното оружје. Според Би-Би-Си, Полска испратила оружје во Украина во вредност од 3,3 милијарди долари, а најмногу САД (46,6 милијарди) и Германија (18,9 милијарди долари).
Германскиот институт „Кил“ проценува дека Полска и доделила на Украина 4,27 милијарди евра (околу 4,54 милијарди долари) за комбинација од воена, финансиска и хуманитарна помош. Поголемиот дел од западната воена опрема пристигнува во Украина преку Полска, а според податоците на ОН, Полјаците примиле 1,6 милиони украински бегалци, јави Си-Ен-Ен.
Полјаците го скршија мразот во мај испраќајќи МИГ-29, со што станаа првата земја на НАТО што испрати борбени авиони во Украина, неколку месеци пред САД, кои дури минатиот месец се согласија да одобрат испраќање на Ф-16 (а не од нивните залихи) по завршувањето на обуката на украинските војници.
Генезата на спорот
„Кога станува збор за храна, Полска е самодоволна. Ние имаме сопствено жито. Затоа, приливот на милиони тони жито од Украина е неприфатливо од наша гледна точка“, изјави полскиот претседател Анджеј Дуда.
Нема да има забрана за транзит на украинско жито низ Полска, рече Дуда. Спорот за жито започна по руската инвазија, која ги затвори главните морски патишта преку Црното Море. Тоа пак довело до фактот дека големи количини жито завршиле во земјите од Централна Европа. Ниту Унгарија, ниту Словачка, кои исто така го забранија увозот на украинско жито, нема да го забранат нивниот транзит низ нивната територија, јавува Би-Би-Си.
Полска одлучи да го забрани увозот откако Европската комисија објави дека нема да ја продолжи забраната за увоз на пченица, пченка, семе од репка, сончоглед и сончогледово масло од Украина во Полска, Бугарија, Унгарија, Романија и Словачка. Приливот на украинско жито „ќе предизвика нов крах на полскиот пазар за жито“, па забраната „ќе помогне да се спречат штрајкови и социјални немири“, објави полската влада.
Во понеделникот, украинската министерка за економија Јулија Свириденко објави дека поднеле жалба до Светската трговска организација (СТО) против Полска, Унгарија и Словачка.
„За нас е клучно да докажеме дека поединечни земји-членки не можат да забранат увоз на украински стоки“, нагласи Свириденко во својата изјава. Во вторникот, Полска го покани украинскиот амбасадор на интервју во врска со говорот на претседателот Володимир Зеленски пред Советот за безбедност на ОН во средата. Зеленски рече дека Киев „напорно работи на зачувување на копнените патишта за извоз на жито“ и дека „политичкиот театар“ околу увозот на жито само и помага на Москва.
Премиерот Матеуш Моравјецки рече дека ќе го прошири бројот на украински производи на кои ќе им биде забранет увозот доколку Киев го засили спорот за житото.
Француската министерка за надворешни работи Катерина Колона во средата рече дека студијата на ЕУ покажала дека увозот на жито од Украина нема да им наштети на европските земјоделци и ги нарече тензиите „за жалење“.