Српскиот претседател Александар Вучиќ вчера најави дека неговата земја за првпат нема да учествува на самитот ЕУ-Западен Балкан во Тирана поради млаката реакција на Европската унија за изборот на умерениот политичар на косовските Срби, Ненад Рашиќ во косовската влада. Вучиќ ја нарече Рада Трајковиќ, која беше назначена за советник на Рашиќ, „српско ѓубре“, додека Курти го нарече „терористичко ѓубре“. „Изборот на Рашиќ, човек кој освои помалку од еден процент, како и на Рада Трајковиќ, која беше на неговата листа, покажува дека тие сакаат прогон, протерување и исчезнување на Србите од Косово и Метохија. И сега имам неколку работи што сакам да ги кажам, пред официјалното обраќање и средбата со Вархеји, ако таа воопшто се случи“, изјави Вучиќ за српски „Пинк“.
Веднаш после ваквиот развој на настаните, стигнаа и првите реакции од експертската јавност во Србија. Политичкиот аналитичар Драгомир Анѓелковиќ во разговор за „Локално“ вели дека српскиот државен врв, поточно Вучиќ, изговорил премногу груби зборови за тие навистина да бидат сфатени сериозно.
Драгомир Анѓелковиќ
-Официјален Белград до пред неколку недели буквално правеше неразбирливи отстапки по прашањето за Косово, за да ги подобри односите со ЕУ и Германија. За разлика од нив, тој сега одеднаш настапува со реторика како да е подготвен да ги запали мостовите со Брисел и Берлин. За определбата на официјална Србија да биде реална, а не позерска, ќе треба да одат силни зборови во пакет со мерки насочени кон укинување на последиците од Бриселскиот договор од 2013 година, катастрофалното откажување на српската цивилна заштита во Северно Косово од 2016 година и други контрапродуктивни отстапки на Србија од претходниот период. Сето ова го нема ниту во најавата, објаснува Анѓелковиќ.
Затоа, потенцира тој, повторно станува збор за геополитички игри во кои учествува Вучиќ.
–ЕУ и Германија се осудени како лоши полицајци за да се направи простор за „добриот“ полицаец – Вашингтон. Така, противењето на српската јавност за новите косовски отстапки треба дополнително да се амортизира. Затоа што САД во суштина нема да понудат ништо добро за Србија, туку само ќе ни понудат поумно спакувана капитулација на Косово со продолжен рок за етапно спроведување. Шефот на државата Србија со остри зборови за Курти и ЕУ веројатно само го прикрива и го олеснува спроведувањето на целиот аранжман со Американците, кој е штетен за Србите. На тој начин постапува за свои, а не за национални интереси, оценува Анѓелковиќ.
Милица Андриќ-Ракиќ
Милица Андриќ-Ракиќ, претседателка на НВО „Нови социјални иницијативи“ од Косовска Митровица објаснува за „Локално“ дека изборот на Рашиќ за министер, кој доаѓа од партија регистрирана да ги застапува интересите на српската заедница на Косово, без одобрение од српските пратеници во Собранието на Косово, е противуставен.
-Владата на Курти истото се обиде и при формирањето во 2020 година, кога СЛ се обрати до Уставниот суд, кој ја потврди неуставноста на таа одлука. Покрај тоа што тој беше назначен на штета на уставно загарантираните права на српската заедница, назначувањето на Рашиќ е во согласност со обидите на косовската влада политички да ја маргинализира Српска листа. Поради бројните механизми за поделба на власта предвидени првенствено за српската заедница на Косово, во интерес на Белград е да постои хомогена политичка опција на позициите во Владата на Косово и во Собранието на Косово, кои нема да гласаат поинаку за прашањата. од значење за српската заедница поради внатрешните политички поделби. Во оваа смисла, парламентот е поважен од владата, но неуставното назначување на позиции резервирани за партиите што ги претставуваат Србите ќе биде опасен преседан, порачува соговорничката.
Ракиќ информира дека Рашиќ долго време е во политиката во Косово, а како претставник на СЛС бил дел и од пратеничката група на Српската листа во 2014 година пред внатрешниот раскол.
-Мислам дека клучот за отпорот кон него е потребата на Белград од хомогена српска политичка опција на клучните позиции во Косово. Целта на назначувањето на Рашиќ е обид на Курти да ѝ покаже на косовската јавност дека легитимитетот на неговата влада останува недопрен дури и откако Србите ги напуштија институциите, анализира претседателката на невладината организација.
Околу заканите Србија да нема свој претставник на самитот ЕУ-Западен Балкан во Тирана, Ракиќ е децидна дека напредокот кон ЕУ се мери со реформи и имплементација на задачите од поглавјето, а не со учество на самити.
-И во таа смисла Србија има многу поголеми проблеми на европскиот пат отколку дали некој ќе биде во Тирана. Поради стагнацијата во спроведувањето на реформите, како и барањето за нормализирање на односите со Косово, како и големото незадоволство кај членките на ЕУ кон проширувањето, тешко е да се замисли дека учеството на тој самит би предизвикало поголема штета од сигурно постоечкиот, порачува соговорничката.
Н.П.