Политиката на американскиот претседател Доналд Трамп – Америка на прво место – доведе до повлекување на САД од низата мултилатерални договори, како што се Парискиот климатски договор и нуклеарниот договор со Иран. Но, пишува Би-Би-Си, со повлекувањето на Америка, Кина многу очигледно го зазема своето место, и во ООН и пошироко.
Ширењето на кинеското влијание има своја цена – колку повеќе пари дава Пекинг на агенциите на ООН, како што е Светската здравствена организација, се очекува да побара нешто за возврат. Додека генералниот секретар на ООН, Антонио Гутереш, потсети дека ООН некогаш била организација што некогаш ја знаела вредноста на единството, се зголемува загриженоста за растечките тензии меѓу САД и Кина, двете најголеми глобални сили.
Затоа, не е изненадувачки што во својата порака до Генералното собрание на ООН, за тоа предупреди и францускиот претседател Емануел Макрон, велејќи дека не можеме да го оставиме светот на милост и немилост на ривалството меѓу Кина и САД.
„Кинески вирус“
Пораката на Трамп до ООН покажа дека ова ривалство, кое во последните години доведе до трговска војна, сè повеќе се претвора во отворен конфликт. Американскиот претседател ја повика Кина на глобална сцена и ја обвини за ширење на пандемијата на коронавирусите, која упорно ја нарекува „кинески вирус“.
Бидејќи Трамп го очекуваат претседателските избори за 40 дена, на кои според некои анкети би можел да загуби, не е изненадувачки што треба да ги анимира своите гласачи со остри пораки. Како што беше случај пред четири години, Кина е неговата омилена цел, особено во ситуација кога Америка е единствената земја во која починале повеќе од 200.000 луѓе како резултат на коронавирусот, а американската и светската јавност ја обвинуваат администрацијата на Трамп за тоа.
Може ли новиот свет во кој САД и Кина се борат за превласт да резултира во вооружен судир меѓу двете сили? Гутереш верува дека, во најмала рака, е можна Студена војна како онаа што се водеше меѓу САД и СССР по Втората светска војна.
„Се движиме во многу опасна насока. Нашиот свет не може да си дозволи иднина во која двете најголеми економски сили го делат светот на половина. Економските и технолошките поделби неизбежно доведуваат до геостратешки и воени поделби. И тоа мора да го избегнеме по секоја цена“, реколтој.
Кина со порака за помирување?
Во исто време, кинескиот претседател Си Џинпинг пред Генералното собрание на ООН изјави дека „Кина нема намера да започне студена или жешка војна со која било земја“.
Дипломати со кариера во ООН порано сакаа да ја опишуваат дебатата како креативен хаос. Сега, изјави еден од нив за британската служба, тоа е само хаос каде никој не сака да преземе одговорност и каде сите лидери најпрво гледаат на сопствениот или интересот на нивната земја, додека малкумина размислуваат за поголема слика.
И додека генералниот секретар на ООН барал од светските државници да бидат обединети во одговорот на големите предизвици со кои се соочува светот – пандемијата, глобалната економска криза, климатските промени – ниту еден час по неговиот говор, Трамп им порачал на сите да го следат неговиот пример и да ги постават свои земјите на прво место.
Ако Трамп победи повторно во ноември, неговата политика ќе оживее уште повеќе, а ООН дополнително ќе ја изгуби својата важност. Истата судбина може да го чека и НАТО. Во тек е глобална прераспределба на страните, заклучува Би-Би-Си, но сè уште не знаеме кој ќе ја преземе улогата на лидер.