Кога Талибанците се приближија до Кабул по освојувањето на бројни градови низ Авганистан, започна егзодус на граѓани кои бегаа од нивниот терор.
Снимки од бескрајна колона луѓе и хаос на аеродромот во Кабул со денови го обиколуваат светот, а европските земји одлучуваат дали ќе прифатат бегалци од Авганистан и колку од нив.
Некои земји од Балканот веќе најавија дека привремено ќе примат одреден број бегалци, додека други рекоа дека нема да ги држат границите затворени.
Албанија
Првата земја што објави дека ќе прими бегалци од Авганистан, кои бегаат од Талибанците, е Албанија.
Премиерот Еди Рама во неделата (15 -ти август) објави дека Албанија го прифатила барањето на САД за привремено прифаќање на авганистански бегалци кои бараат визи за влез во Соединетите држави.
Рама рече дека администрацијата на американскиот претседател Џозеф Бајден неодамна побарала од Албанија, членка на НАТО, да процени дали може да послужи како транзитна земја за голем број бегалци од Авганистан, чија крајна дестинација се САД.
– Нема да кажеме „не“, не само затоа што САД се нашиот голем сојузник, туку и затоа што ние сме Албанија – напиша Рама на својот Фејсбук профил.
Околу 250 Авганистанци со нивните семејства ќе бидат згрижени во Албанија до крајот на неделата.
Според дипломатскиот извор, тие ќе бидат лоцирани во Тирана и Драч, а се работи за преведувачи и соработници на различни нивоа во американските институции во Авганистан, пренесуваат „Гласот на Америка“ на албански и порталот „Албаниан пост“.
Како што се наведува, еден од членовите на кабинетот на премиерот Еди Рама ќе го организира целиот процес на прием и сместување на Авганистанците, кој ќе биде поделен во неколку групи.
Еден студентски дом во Тирана беше испразнет оваа недела за да биде подготвено се за прием на бегалци.
Северна Македонија
Премиерот на Северна Македонија, Зоран Заев, на 15 -ти август рече дека земјата е подготвена да прифати бегалци од Авганистан со цел да ги спаси животите на локалното население откако Талибанците ја презедоа контролата врз поголемиот дел од земјата.
Во изјава за медиумите, Заев рече дека неговата земја може да обезбеди сместување во хотели и одморалишта, и дека трошоците ќе бидат покриени од САД.
– Авганистан се соочува со можна хуманитарна катастрофа и затоа ние, како Влада, ги известивме нашите стратешки партнери, САД, дека сме на располагање да помогнеме во согласност со нашите способности и потреби. Подготвени сме да прифатиме цивилно население од Авганистан, кое мирно работеше во таа земја во последните 20 години, што беше локална поддршка за сојузничките сили на НАТО, вклучувајќи ја и нашата армија, како и активисти од демократски хуманитарни организации и организации за човекови права во Авганистан – рече Заев.
Тој додаде дека следните чекори и понатамошни акции ќе бидат планирани со САД.
Така, до крајот на неделата, земјата привремено ќе прими 450 Авганистанци кои ја напуштаат својата земја и бараат визи за влез во САД, објави владата на 17 август.
– Авганистанците кои доаѓаа во Северна Македонија со своите семејства беа соработници „во хуманитарни и мировни мисии, активисти на организации за човекови права, новинари, преведувачи, студенти и стипендисти“ – се вели во соопштението на македонската влада, додавајќи дека повеќето групи од 450 пристигнуваат до крајот на неделата.
Во соопштението се наведува и дека Скопје официјално ќе ги прифати Авганистанците кои соработуваат со силите на НАТО во последните 20 години, вклучително и припадниците на армијата на Северна Македонија, во периодот од 2002 до 2008 година.
Хрватска
Хрватскиот министер за надворешни работи, Гордан Грлиќ Радман во средата, 18 август, објави дека Хрватска ќе прими 20 Авганистанци кои работеле во делегацијата на Европската унија во таа земја.
– Европската служба за надворешно делување ги повика членовите на Унијата да прифатат персонал на ЕУ од Авганистан, односно околу 500 од нив – рече Грлиќ Радман.
Тоа се преведувачи, логистичари и нивните семејства.
– Хрватска ќе прифати 20 лица. Тие беа поддршка за нашите сили и наша должност и обврска е да ги заштитиме – рече министерот.
Тој додаде дека овие Авганистанци ги поминале сите потребни безбедносни проверки и тестови за работа во институции, како и дека се високо образовани.
– Тоа не се нерегистрирани лица без документи, туку познати личности во системите на нашите институции – рече Грлиќ Радман.
Црна Гора
Министерството за надворешни работи на Црна Гора потврди дека Црна Гора не се обврзала привремено да прифати жители на Авганистан кои им помагале на сојузничките сили.
Се наведува дека Црна Гора не се приклучила на изјавата на околу 100 земји објавена од Стејт департментот, како и дека не се обврзала да прифати авганистански бегалци.
– Црна Гора ја поддржа иницијативата која се обидува да им овозможи на сите што сакаат да ја напуштат земјата, вклучително и потребата патиштата, аеродромите и граничните премини да останат отворени. Во соопштението, меѓу другото, се наведува дека луѓето во Авганистан заслужуваат да живеат достоинствено во безбедна и сигурна средина, затоа сметаме дека е неопходно да се обезбеди почитување на основните права за сите нив, особено за жените – се вели во соопштението.
Тие додаваат дека Црна Гора, како земја која беше дел од мисијата на НАТО во Авганистан (ИСАФ и Одлучна поддршка), посветува посебно внимание на ситуацијата, ги поддржува напорите и се придружува на повиците на меѓународната заедница за обезбедување безбеден излез од земјата за сојузничките и партнерските сили.и народот на Авганистан, кој го сака тоа.
– Црна Гора, во оваа фаза, нема да прима бегалци како што произволно се наведува во некои медиуми, затоа потенцираме дека за оваа тема треба да се известува со посебна чувствителност заради прецизност во информирањето на јавноста – стои во соопштението.
Србија
Претседателот на Србија, Александар Вучиќ, денеска изјави дека „нема ништо против бегалци, без разлика од каде доаѓаат“.
– Србија сигурно нема да биде „паркинг“ за некој што доаѓа од страна, туку за бегалци … Како да го забраниме влез на млади луѓе, жени, деца, бебиња? Не гледам како тоа може да биде проблем за нас. Овие луѓе бегаат. Таа слика кога паѓаат од авионот е пораз на модерниот свет – рече претседателот на Србија.
Романија
По вонредниот состанок на министерот за надворешни работи на земјите -членки на ЕУ, на кој присуствуваше и министерот за надворешни работи на Романија, Богдан Ауреску, беше објавено дека Романија ја поддржува потребата од обезбедување неопходни услови за странски и авганистански државјани кои сакаат да го напуштат Авганистан.
Ауреску рече дека Романија ја изразува својата отвореност и ја проценува на меѓуинституционално ниво можноста за преземање, каде што тоа е оправдано, локален авганистански персонал поддржан од романските власти кои работат во Авганистан, по оценување на секој поединечен случај, вклучително и гледна точка на безбедноста.
„Во исто време, Романија ја изразува својата отвореност и ја разгледува можноста за привремено прифаќање на авганистански персонал кој ги поддржа мисиите на европските и евроатлантските организации“, се додава во соопштението.