Руската армија го најави своето повлекување од Херсон, единствениот регионален главен град што го окупираа од почетокот на февруари 2022 година. Веста за повлекувањето ја соопшти министерот за одбрана Сергеј Шојгу, придружуван од Сергеј Суровикин, најновиот руски командант во војната во Украина.
Рускиот претседател Владимир Путин беше отсутен, како и обично кога се објавуваат лоши вести за Русија. Сепак, појавата на нејзините воени лидери пред камерите е значаен потег. Ова ги стави во центарот на вниманието, со што беше јасно кој ќе биде одговорен за понатамошни неуспеси. Покрај тоа, тоа беше и редок чин на искреност кон руското население, бидејќи за првпат на телевизија беше пренесена веста за воен пораз.
Дали загубата на Херсон ќе ја одлучи иднината на војната?
Веќе подолго време се разговараше за можното повлекување на Русија од Херсон, кој беше заземен од руските војници во март оваа година. Москва го празнеше градот во последните недели, заменувајќи ги своите елитни радијациони трупи со регрути, пишува The Conversation.
Самиот Суровикин призна дека станало невозможно да се задржи градот поради силните украински напади, а повлекувањето на западниот брег на Дњепар пред зимата се чини дека е единствената остварлива опција.
Постојат три причини зошто руската загуба на Херсон е клучна – ако тврдењата на Москва се точни – и ова може да се покаже како одлучувачка ситуација за иднината на војната, а можеби дури и за самиот Путин.
1. Целите на Русија сега изгледаат невозможни
Херсон е стратешки важен. Тоа е големо пристаниште кое е транзитна точка од деловите на регионите Луганск и Доњецк кои се под руска контрола, преку полуостровот Крим и крајбрежните градови на Црното Море под контрола на Украина, како Одеса.
Откако не успеа да го заземе Киев и насилно да го смени режимот, Москва ги промени воените цели, нагласувајќи дека новата е ослободување на Донбас и врската со „Кримскиот коридор“, а истовремено го блокира пристапот на Украина до Црното Море.
Но, губењето на Херсон значи дека руските сили повеќе немаат упориште западно од реката Дњепар за да спроведуваат офанзивни операции. Тие, исто така, продолжуваат да се повлекуваат кон брзо изградените одбранбени линии кај Мариупол и Каховка.
Како природни одбранбени бариери, реките делуваат во две насоки: напуштањето на територијата преку Дњепар го забавува украинското напредување. Од друга страна, тоа им оневозможува на руските сили да напредуваат долж брегот на Црното Море, освен ако бранот на војната не се сврти драстично во корист на Русија – многу неверојатна перспектива.
2. Крим сега е во опасност
Ако Украина ја врати контролата во Херсон, патиштата кон Крим ќе станат ранливи на ударите на украинската артилерија со долг дострел и беспилотни летала, а способноста на украинските сили да го нападнат Крим ќе биде уште посилна и позначајна.
The Conversation пишува дека таков напад на Крим би бил уште позначаен од нападот на Кримскиот мост во октомври.
Контролата на Херсон, исто така, им дозволува на украинските сили да се прераспоредат околу Запорожје кон Мелитопол, што би му се заканувало на Крим од исток.
Уште поважно, украинската контрола на реките Дњепар околу Херсон ја поништува една од ретките победи на Путин во Украина: обезбедувањето свежа вода за граѓаните на Крим. Украина одговори на руското заземање на регионот во 2014 година со изградба на брана за забарикадирање на Севернокримскиот канал, кој го снабдуваше Крим со околу 85 отсто од неговата вода.
Руските сили ја уништија браната два дена по инвазијата на 24 февруари, а Украина сега има можност уште еднаш да го загрози водоснабдувањето на Крим и, на долг рок, да го контролира. Тоа, исто така, станува моќна карта на преговарачката маса во секој иден обид за решавање на конфликтот.
3. Поразот во Херсон е лично понижувачки за Путин
Серијата воени порази и оваа загуба на Херсон ги одразуваат слабостите на самиот Путин. За Русија контролата на Херсонската област е клучна за заштита на Крим, но и за евентуално започнување на руските офанзивни операции.
Овој пораз ги исмева руските претензии за моќ. И покрај тоа што самата Русија се обидува да ги обвини воените порази првенствено на армијата, поразите на Путин продолжуваат да следат и стануваат не само неодбранливи, туку и политички опасни. Ранливоста на автократите како Путин е тоа што тие можат само да го обвинуваат вооружениот дел од општеството само одреден временски период.
Без внимателно управување или барем некоја успешна приказна за да се спротивстави на неуспесите, опасно е да се прават непријатели од оние кои имаат најефикасни средства за предизвикување или испрашување на лидерот.
Промената на наративот од неуспех во успех е она што Кремљ најверојатно ќе го проба следно, а наскоро Путин би можел да се обиде и со насилство. Ова вклучува неселективни напади врз центрите на украинското население, врз струјата и водата, како и врз друга цивилна инфраструктура.