Украинскиот претседател Володимир Зеленски ја посети Романија на 10 октомври, но посетата не помина целосно како што сакаше, а планираниот говор пред законодавното тело на земјата беше откажан во последен момент, пишува Foreign Policy.
Самиот Зеленски се повлече од говорот, но вистинската причина беше отпорот на романската националистичка опозициска партија, Сојузот за Унија на Романија (АУР), која се закани со протести. Партијата ја удвои својата поддршка од парламентарните избори во 2020. Таа, исто така, води и во анкетите за изборите за Европската унија следната година – иако Украина и Молдавија му забранија на нејзиниот лидер влез во своите земји поради наводни врски со Кремљ.
Земјата се соочува со пресвртна точка – и во однос на нејзината позиција во однос на Украина и во однос на нејзината позиција во Европа. По враќањето на контроверзниот словачки популист Роберт Фиц и неговата последователна промена кон став кој е поблизок до Унгарија во однос на отпорот на европската поддршка за Киев, Букурешт најверојатно ќе се покаже како следно големо политичко бојно поле.
Освен тоа, статусот на Букурешт е многу поважен и позначаен од, да речеме, оној на Братислава.
Романија игра голема улога во обезбедувањето хуманитарна помош и воена опрема за Украина, но што е најважно, таа е главен сојузник во помагањето на житото да стигне до светските пазари. Повеќе од половина од украинското жито е извезено преку Романија од почетокот на руската инвазија минатиот февруари.
Романските односи со Киев се чувствително прашање на домашно и меѓународно ниво. Потенцијалниот пресврт на Романија ќе има големи последици за пошироката европска економска и политичка средина, бидејќи земјата, исто така, ќе игра клучна улога во европската и глобалната енергетска безбедност во наредните години.
Овој јуни, мултинационалната компанија OMV со седиште во Австрија и романската гасна компанија Romgaz објавија планови за инвестирање до 4 милијарди евра (околу 4,26 милијарди долари) во развој на поле за природен гас во Црното Море, проект за кој компаниите веруваат дека може да произведе најмалку 10 милијарди кубни метри природен гас годишно. Развојот на инфраструктурата треба да започне следната година, а се надеваат дека производството ќе започне во 2027 година. Важно е да се напомене дека развојот на овој ресурс е клучен за ублажување на руските закани на среден рок.
Клучно оружје
Успешниот развој на производството на гас во Романија нуди можност за затапување на клучното економско оружје што Кремљ го користеше против Европа паралелно со војната во Украина.
Влијанието на стратегијата на Кремљ беше значајно, зголемувајќи ја инфлацијата на врвови што не се забележани со децении. Кремљ јасно стави до знаење дека е подготвен да ги таргетира европските економии. Понатаму, повлекувањето на Кремљ од Црноморската иницијатива за жито во јули имаше мало влијание врз глобалните цени на житото, но поттикна тензии околу европските пазари на гас, вклучително и спорот на Светската трговска организација против Унгарија, Полска и Словачка поради нивните еднострани ограничувања.
Во исто време, АУР и други романски политички партии исто така кокетираа со такви активности.
Но, гасот е најзначајниот, со параноичен глобален пазар нервозен поради какви било прекини во снабдувањето во догледна иднина. Пред десет дена, европските и светските цени на гасот нагло пораснаа поради сомнително истекување на гасоводот меѓу Финска и Естонија, како и поради заканите за штрајкови во Австралија во август. Понатамошниот пораст на цените на гасот се заканува дополнително да ја „стимулира“ инфлацијата, што пак ќе бара ново зголемување на каматните стапки. За политичките и економските трошоци на ваквите мерки не треба многу да се зборува.
Затоа, за Украина, Европа и поширокиот Запад е од најголема важност романскиот гас да протече што е можно поскоро. Русија, од друга страна, ги има сите причини да се спротивстави. Руската милитаризација на Црното Море – каде што тврди дека има територијални води што граничат со Романија преку нејзината илегална окупација и анексија на Крим – е очигледна непосредна закана, но не и единствена.
Русија има долга историја на користење мрежи на влијание и деловни партнери за стекнување на основа во енергетските проекти низ Европа, вклучително и Романија. Руските компании долго време инвестираа во Романија во металниот сектор и во јаглеводородната и пристанишната индустрија. Голем број романски бизнисмени се и долгорочни партнери на Кремљ. Премногу често, овие акции летаа под радарот.
На пример, романската нафтена компанија Grup Servicii Petroliere (GSP) – контролирана од извршниот директор и претседател Габриел Команеску – има долга историја на зделки со Кремљ. Команеску не планира да го напушти рускиот пазар и покрај зголемените санкции по избувнувањето на војната.
Или Европа или АУР
Од друга страна, на политички фронт, дури и пред подемот на партијата АУР, поделениот парламент на Романија беше многу нефункционален – и ја остави земјата на цедило, без капацитет да се справи со корупцијата и потенцијалното руско влијание. Краткиот сојуз меѓу УСР и ПНЛ пропадна по само девет месеци. Романија имаше четворица премиери во последните три години, а последните коалиции ги обединија ПНЛ и ПСД. Последната влада, формирана во јуни 2023 година, ја предводи лидерот на ПСД, Марсел Чиолаку, кој и самиот некогаш беше под истрага за потенцијална корупција.
Во меѓувреме, многу Романци ги напуштаат умерените, мејнстрим партии и се свртуваат кон АУР, популистичката Алијанса за Унијата на Романија, повлекувајќи го целиот политички дискурс во земјата надесно, игнорирајќи ги проблемите со корупцијата. Европа, ако има намера да дејствува, мора да дејствува сега, за да биде проактивно вклучена во решавањето на политичките проблеми на Романија. Во спротивно, АУР – и Кремљ – ќе го направат тоа наместо нив.