Прашањето за можноста од војна на Западен Балкан во следните пет години е чувствително и комплексно, но разгледувањето на факторите може да даде подобар увид во потенцијалните сценарија.
Еве неколку аспекти кои треба да се земат предвид:
1. Политичка состојба и тензии
Косово и Србија: Односите меѓу Косово и Србија остануваат главен извор на нестабилност. И покрај напорите за дијалог, вклучително и посредувањето од страна на ЕУ и САД, нерешените прашања околу признавањето и правата на Србите во Косово постојано создаваат потенцијал за конфликти.
Босна и Херцеговина: Комплексниот политички систем и зголемената реторика за отцепување од страна на лидерите на Република Српска, како Милорад Додик, може да предизвикаат кризи.
Македонија и Бугарија/Грција: Иако се избегнати поголеми конфликти, националистичките прашања околу идентитетот и историјата остануваат потенцијален извор на тензии.
2. Надворешни влијанија
Европската унија: ЕУ има интерес за стабилност во регионот, но нејзината моќ на влијание слабее поради спориот процес на проширување.
Русија и Кина: Русија има интерес за дестабилизација на Балканот, особено преку поддршка на Србија и Република Српска. Кина, од друга страна, настојува економски да го засили своето присуство без директна воена или политичка вмешаност.
САД: Тие традиционално имаат стабилизирачка улога, но фокусот на Вашингтон често е на други глобални региони.
3. Економски и социјални предизвици
Високото ниво на невработеност, корупција и политичка нестабилност ја зголемуваат ранливоста на регионот за внатрешни немири.
Демографските промени, иселувањето на млади луѓе и економската зависност од странски инвестиции го усложнуваат развојот на долгорочна стабилност.
4. Веројатност за вооружен конфликт
Малку веројатно, но не и невозможно: Повеќето експерти сметаат дека целосна војна е малку веројатна поради присуството на НАТО и интересите на големите сили за одржување стабилност. Меѓутоа, локални ескалации, како што се погранични инциденти или внатрешни немири, не се исклучени.
Заклучок
Регионот ќе остане кревок во следните пет години, но шансите за голема војна се релативно ниски доколку меѓународната заедница продолжи да игра стабилизирачка улога и ако локалните лидери избегнуваат провокации.
Сепак, тензии и ограничени конфликти можат да се појават, особено во проблематични точки како Косово, Босна и Херцеговина и Македонија.
Извор: ChatGPT