Како функционира руската хибридна војна?

од Vladimir Zorba
98 прегледи

Во Литванија се урна товарен авион на германската услуга за пратки DHL, во Балтичкото Море се оштетени два подводни кабли за пренос на податоци, а на изненадување на сите во Романија во вториот круг од претседателските избори влезе проруски десничарски екстремист. Иако се уште ништо не е докажано, некои западни политичари и тајни служби се сомневаат дека зад се стои Русија.

Опасностите што ги носи таканаречената „хибридна војна“ на Кремљ не се нови, но експертите предупредуваат дека Русија во последниве години постојано го проширува својот арсенал на хибридна војна и дека опасноста е зголемена откако ја нападна Украина во 2022 година.

„Хибридна војна“ е всушност продолжување на чисто воена борбена операција со помош на шпионажа, саботажа, сајбер напади, мешање во избори, пропаганда или кампањи за дезинформација – со цел да се ослабне и дестабилизира непријателот одвнатре, пишува ДВ.

Шпионажа

Од почетокот на руската инвазија на Украина, европските земји протераа околу 500 руски дипломати. Британската тајна служба МИ5 класифицира најмалку 400 од нив како шпиони. Се вели дека во многу руски амбасади и генерални конзулати е инсталирана најсовремена технологија за комуникација и шпионирање.

Ова не може со сигурност да се докаже – на крајот на краиштата, зградите се сметаат за руска суверена територија и уживаат статус на дипломатска заштита.

Холандската тајна служба исто така предупреди дека Русија шверцува шпиони со лажни документи во западните институции преправени како бизнисмени.

Редовно се појавуваат извештаи кои ја обвинуваат Русија за шпионажа. Без разлика дали станува збор за пресретнати разговори на Бундесверот за ракетниот одбранбен систем Таурус, сомнителни руски беспилотни летала над европските воздушни бази и индустриски зони или наводни истражувачки бродови кои крстарат по морињата во северна Европа, осомничени дека мапираат критична инфраструктура на морското дно за можна саботажа.

Саботажа

Минатата недела, кинески товарен брод управуван од руски капетан, наводно, оштетил два подморнички кабли со сидро кое се влечело по морското дно. Се повлекуваат паралели со сличен инцидент во октомври 2023. Минатиот месец беше подметнат пожар во магацин во Лондон во кој се наоѓаше помош за Украина. Во јули во логистичкиот центар на DHL во Лајпциг се запали пакет кој требаше да биде испратен по воздушен пат. Во овој и во многу други случаи е осомничена руска саботажа. Сепак, сè уште ништо не е докажано.

Сепак, европските разузнавачки служби предупредуваат дека бројот на саботажи и подметнати пожари во ЕУ и Велика Британија драстично се зголемил во текот на изминатата година.

Сајбер напади

Германската Федерална канцеларија за информациска безбедност (БСИ) предупредува дека и сајбер просторот е загрозен „повеќе од кога било“.

„Пред Русија да ја нападне Украина, нападите поврзани со Русија беа активни во Германија, особено преку сајбер шпионажа и финансиски мотивирани напади со таканаречен откуп. Од почетокот на руската агресија против Украина, спектарот на закани се прошири“, соопшти БСИ.

„Бројот на DDoS (Distributed Denial-of-Service) напади од проруски хакери“ нагло се зголеми: веб-страниците или серверите на институциите се толку преплавени со штетна содржина што повеќе не можат да работат. Во пораст се и хакерските напади кои имаат за цел да упаднат во заштитените мрежи на компании или институции.

Дезинформации и пропаганда

Друга голема област на активност на хибридна војна е обидот да се влијае на јавното мислење во една земја. За таа цел се шират лажни информации, како и проруски или антиукраински наративи или преку таканаречените фабрики за тролови на социјалните мрежи или преку руските медиуми во странство.

На почетокот на 2024 година, германското Министерство за надворешни работи откри таканаречена „кампања на двојници“: 50.000 лажни кориснички сметки ширеле дезинформации и проруски ставови на социјалните мрежи, а потоа тие сметки ги пренасочувале корисниците на лажни веб-страници – кои изгледале речиси идентични како познати медиумски портали – каде се шират и проруски дезинформации.

Мешање во избори и политички процеси

Клучна цел на овие кампањи за дезинформација е да ја поткопа поддршката на народот за Украина. Целта е, исто така, да се поткопа политичката стабилност во (демократската) целна земја преку зајакнување на екстремните партии и нивните кандидати – на пример, преку финансиска поддршка.

Чешката разузнавачка служба во април разоткри пропаганден портал наречен „Гласот на Европа“, за кој се сомнева дека е финансиран од Москва. Наводно преку таа страница се вршело поткуп на разни европски пратеници. Меѓу осомничените дека примале такви исплати е Петр Бистрон, член на АфД во Европскиот парламент, кој ги негира обвинувањата.

Западните разузнавачки служби долго време ја обвинуваат Русија за директно или индиректно мешање во изборите во Европа, како и во Северна и Јужна Америка. Наводно, за време на претседателските избори во САД, руската телевизија „Русија тудеј“ (РТ) продуцирала видеа на контроверзни теми, како што се помошта за Украина, миграцијата и економијата, кои потоа биле дистрибуирани преку десничарски блогери во САД.

Меѓу руските методи на хибридно војување е т.н „Хакирање и протекување податоци“, каде што се мета на политичарите или партиите, а доверливите документи – често помешани со фалсификувани содржини – се објавуваат непосредно пред изборите. Ова се случи за време на изборите во САД во 2016 година и на француските претседателски избори во 2017 година.

Целни ликвидации

Целните ликвидации на опозициски лидери исто така припаѓаат на методите на хибридно војување. Дека рускиот претседател Владимир Путин не бега од атентати во странство покажуваат случаите како убиството на поранешниот чеченски командант во берлинскиот парк Тиргартен, како и нападите во Велика Британија врз критичарите на Кремљ, Александар Литвиненко во 2006 година и Сергеј Скрипал со неговите ќерката Јулија во 2018 година.

Иако повеќето од жртвите на ваквите напади беа руски државјани, во јули 2024 година беше објавено дека Русија го планирала убиството на Армин Пејпергер, претседателот на германската воена компанија Рајнметал. Кремљ ги негира обвинувањата. Компанијата Рајнметал, меѓу другото, произведува тенкови Леопард II, кои се испорачуваат во Украина.

Што да се прави?

Русија во моментов користи различни методи за да влијае на Европа, објасни Зенке Мараренс, офицер на Бундесверот и експерт за хибридна безбедност, во интервју за порталот за јавни услуги Тагешау. Според него, руските оперативци применуваат различни тактики прилагодени на спецификите на секоја земја: „Хибридните мерки што функционираат во Полска не функционираат во Германија; она што функционира во Германија нема да има ефект во Финска“.

Затоа, истакнува Мараренс, сепак мора да се смета на широк спектар на напади. Ова подразбира високо ниво на флексибилност во одговорот на таквите закани, со цел ефикасно да се спротивстави на различни видови хибридни напади.

Слични содржини