Овој моќен минерал покажува најсилна поврзаност со намалување на ризикот од развој на рак на дебелото црево

Калциумот во исхраната го намалува ризикот од рак на дебелото црево, потврди големата британска проспективна студија која следела повеќе од половина милион жени речиси 17 години. Како што објави независната организација Cancer Research UK (CRUK), која ја финансираше студијата, потврдени се и придобивките од здравата, урамнотежена исхрана за намалување на ризикот од рак.

Колоректалниот карцином е трет најчест карцином во светот, по ракот на дојката и ракот на белите дробови. Според проценките на Светската организација за истражување на ракот, од него секоја година се разболуваат речиси 2 милиони луѓе, а умираат 950.000 луѓе. Стапките на инциденца значително се разликуваат и се повисоки во земјите со високи приходи. Ризикот се зголемува за лицата кои мигрираат од области со мала до висока инциденца, што сугерира дека начинот на живот и факторите на животната средина придонесуваат за развојот на болеста. Колоректалниот карцином е најчеста малигна болест во Хрватска, со околу 3.600 пациенти годишно, од кои околу 60 отсто се мажи. Почеста е кај постарите луѓе, но речиси една петтина од пациентите се на возраст под 60 години, покажуваат податоците на ХЗЈЗ.

Здравствено однесување

Улогата на исхраната во развојот на оваа болест постојано се истражува. Утврдено е дека алкохолот и преработеното месо се канцерогени, додека црвеното месо е класифицирано како веројатно канцерогено, но постои недостаток на консензус во однос на врската помеѓу другите фактори на исхрана и ризикот од рак на дебелото црево. Ова може да се должи, барем делумно, на недоволниот број на сеопфатни студии за ефектите на сите видови храна, како и грешките во мерењата или премалите примероци.

Оваа студија, спроведена од научен тим на Универзитетот во Оксфорд, го следела влијанието на дури 97 диететски фактори кај 542.778 жени, од кои 12.251 развиле колоректален карцином во периодот на следење. Заболените жени беа генерално постари, повисоки, со поголема веројатност да имаат рак на дебелото црево во семејството, а нивното здравје беше полошо во споредба со однесувањето на учесниците во истражувањето како целина.

Заштитен ефект

Релативните ризици за рак на дебелото црево беа пресметани за внесот на секој од 97-те диететски фактори, а за 17 од нив беа пронајдени значајни асоцијации. Внесувањето на калциум покажа најсилно заштитно дејство, со секои дополнителни 300 милиграми калциум дневно – што е еквивалент на голема чаша млеко – поврзано со 17 проценти намалување на релативниот ризик. Шест од испитуваните фактори поврзани со калциум – млеко, јогурт, рибофлавин, магнезиум, фосфор и калиум – исто така покажаа инверзна поврзаност со ризикот од рак на дебелото црево. Забележани се послаби заштитни ефекти за житариците за појадок, овошјето, интегралните житарки, јаглехидратите, влакната, вкупните шеќери, фолатите и витаминот Ц.

Истражувачкиот тим коментира дека овие инверзни асоцијации може да ги одразуваат ефектите на начинот на живот или други фактори во исхраната, но заштитната улога на калциумот е независна од внесот на млечни производи. Во студијата, објавена во публикацијата Nature Communications, тие заклучуваат дека иако „млечните производи помагаат во заштитата од рак на дебелото црево“, оваа заштита „во голема мера или целосно е поттикната од калциумот“.

Алкохол и месо

Како што се очекуваше, алкохолот покажа поинаква поврзаност со ризикот од колоректален карцином: секои дополнителни 20 грама дневно – еквивалент на голема чаша вино – беше поврзан со 15 проценти зголемен ризик. Послаба поврзаност е забележана во комбинираната категорија на црвено и преработено месо, при што секои дополнителни 30 грама дневно се поврзуваат со осум проценти зголемен ризик за овој тип на рак. Оваа поврзаност беше минимално под влијание на други фактори на исхрана и начин на живот.

Едно од објаснувањата за заштитното дејство на калциумот е дека тој може да се врзе за слободните жолчни киселини во цревата, спречувајќи ги нивните штетни ефекти врз цревната слузница. Друга теорија вели дека содржината на лактоза во млекото влијае на микрофлората на дебелото црево и на тој начин го намалува ризикот. Сепак, експертите советуваат претпазливост во толкувањето на наодите, бидејќи ќе бидат потребни дополнителни истражувања за да се утврди каузалноста.