По жестоката конфронтација на украинскиот претседател Володимир Зеленски со американскиот претседател Доналд Трамп и потпретседателот Џеј-Ди Венс во Белата куќа, се погласни се повиците на некои сојузници на Трамп Зеленски да поднесе оставка.
Зеленски постојано изјавува дека би бил подготвен да се повлече од функцијата доколку тоа обезбеди мир или влез на Украина во НАТО, додека изборите во Украина во моментов се невозможни поради воената состојба, иако мандатот на Зеленски е истечен. Американците кои го фаворизираат Трамп, од друга страна, веруваат дека тоа ќе го отвори патот за мировен договор меѓу Украина и Русија.
Потсетуваме дека пред две недели Трамп упати серија остри критики против Зеленски, нарекувајќи го диктатор затоа што Украина, среде војна, не одржува избори ниту ги планира. Покрај тоа, тој му рече дека не може да очекува големи територијални отстапки од мировните преговори со Русија, особено откако САД и Русија преговараа за Украина без украински претставници.
Иако Трамп подоцна го ублажи тонот по разговорите со францускиот претседател Емануел Макрон и британскиот премиер Кир Стармер, инцидентот со украинскиот претседател не остана незабележан. За време на јавниот дел од средбата во Белата куќа, Трамп му се развика на Зеленски пред новинарите и побара поголема благодарност за американската помош.
Сојузниците на Трамп: Или ќе се вразуми или некој друг
Потоа, Зеленски ја напушти Белата куќа порано од планираното, а беше откажано и потпишувањето на договорот за минерали, кој Зеленски не сака да го потпише без американски безбедносни гаранции.
Републиканскиот сенатор Линдзи Греам изјави дека Украина можеби ќе треба да најде нов лидер доколку Зеленски не успее да ги поправи односите со Трамп. „Не знам дали Зеленски може да не одведе таму каде што Украина треба да биде во односите со Соединетите држави. Или тие драматично ќе се променат или ќе им треба некој нов“, рече Греам.
Претседателот на Претставничкиот дом Мајк Џонсон рече дека „нешто мора да се промени“ за да дојде мир. „Или Зеленски ќе се вразуми и ќе се врати на масата со поголема благодарност, или некој друг ќе мора да го направи тоа“, рече Џонсон. Советникот на Трамп за национална безбедност Мајк Волц предупреди дека на Украина и треба лидер способен да разговара и со Америка и со Русија за да се стави крај на војната.
Кој би можел да го наследи Зеленски?
Иако Зеленски се уште ужива голема поддршка во Украина и прашање е дали некој би можел да го победи доколку се кандидира, се појавија неколку имиња како можни нови претседатели на Украина.
* Валериј Залужни, поранешен врховен командант на украинската армија и актуелен амбасадор во Обединетото Кралство, е едно од најчесто споменуваните имиња. Залужни ја водеше одбраната на Украина до 2024 година и беше разрешен по несогласувањето со Зеленски околу воената стратегија. Според анкети, Залужни е попопуларен од Зеленски и во некои сценарија убедливо би го поразил на изборите.
* Виталиј Кличко, градоначалникот на Киев и поранешен боксер, исто така се појавува како можен кандидат. Тој веќе го критикуваше Зеленски за неговите оптимистички изјави за текот на војната, додека го поддржуваше Залужни за, како што рече, неговата искреност. Кличко рече дека политичарите, вклучително и Зеленски, ќе мора да се соочат со одговорноста за успесите и неуспесите на крајот на војната.
* Руслан Стефанчук, претседателот на украинскиот парламент и близок соработник на Зеленски, е друго име што се споменува. Тој е познат по неговото силно противење на повиците на Трамп за избори среде војната, велејќи дека на Украина сега и требаат „куршуми, а не гласачки ливчиња“. Тој неодамна ја повика ЕУ да ја зголеми воената помош за Украина и предупреди на заканата што доаѓа од Русија. Се чини дека Стефанчук е највоинствениот од тројцата кандидати.
Повеќе фактори ќе одредат
Без разлика кога ќе се одржат изборите во Украина, тие ќе зависат од повеќе фактори.
Прашање е до која фаза ќе дојде конфликтот, дали ќе има прекин на огнот или траен мир и дали Зеленски ќе се кандидира на изборите.
Во сегашната констелација сили, најголеми шанси има Зеленски, а зад него е Залужни, но сите опции се на многу тенок мраз бидејќи ситуацијата во Украина и на глобалната мапа се менува од ден на ден.