Вашингтон и Киев во среда потпишаа договор за пристап на Соединетите Американски Држави (САД) до минералните наоѓалишта во Украина.
„Како што рече претседателот, Соединетите Американски Држави се посветени на помагање во олеснувањето на завршувањето на оваа сурова и бесмислена војна. Овој договор јасно ѝ сигнализира на Русија дека администрацијата на Трамп е посветена на мировен процес фокусиран на слободна, суверена и просперитетна Украина“, се вели во соопштението на Министерството за финансии на САД.
Американскиот министер за финансии Скот Бесент изјави дека „ниту една држава или лице кое ја финансирало или снабдувало руската воена машинерија нема да има право да има корист од обновата на Украина“.
Украинската министерка за економија Јулија Свириденко беше во Вашингтон за да го потпише договорот во име на украинската влада. Меѓу условите на договорот е „целосна сопственост и контрола“ што останува кај Украина, објави таа на X во среда.
„Сите ресурси на нашата територија и во територијалните води ѝ припаѓаат на Украина. Украина одредува што и каде да се вади. Подземјето останува во украинска сопственост – ова е јасно утврдено во Договорот“, изјави таа.
Потпишувањето доаѓа неколку часа откако несогласувањата во последен момент околу тоа кои документи да се потпишат во среда се заканија да го поништат договорот.
Се очекуваше украинскиот претседател Володимир Зеленски да постигне договор за време на неговата посета на Вашингтон во февруари, но договорот остана непотпишан кога посетата беше прекината по контроверзниот состанок во Овалната соба.
Меѓу клучните точки на несогласување во преговорите беше прашањето за безбедносните гаранции и дали САД ќе ги обезбедат како дел од договорот. Трамп првично го отфрли ова, велејќи дека сака Украина прво да го потпише договорот, а гаранциите подоцна да ги разгледа, објави Си-Ен-Ен.
Во тоа време, Зеленски го опиша нацрт-договорот како барање од него да ја „продаде“ својата земја. Украинските власти оттогаш посочија дека веруваат оти американските инвестиции и присуството на американски компании во Украина ќе ги направат САД позаинтересирани за безбедноста на Украина.
Кратко по неговата неуспешна посета на Белата куќа, Трамп нареди прекин на американската помош за Украина. Иако помошта оттогаш е обновена, епизодата стана голем повик за будење за европските сојузници на Украина, кои ветија дека ќе ја зголемат својата помош за земјата.
Деталите од договорот не се откриени. Сепак, украинскиот премиер Денис Шмихал во неделата изјави дека договорот „нема да вклучува помош обезбедена пред неговото потпишување“.
Според договорот, САД и Украина ќе создадат заеднички инвестициски фонд во Украина со еднакви придонеси од двете страни и еднаква распределба на управувачките акции меѓу нив, рече Шмихал.
Сојузниците на Киев долго време го насочуваа вниманието кон минералното богатство на земјата. Украина има наоѓалишта на 22 од 50 материјали класифицирани како критични од страна на Геолошкиот завод на САД. Ова вклучува ретки минерали и други материјали кои се клучни за производство на електроника, технологии за чиста енергија и некои системи за оружје.
Глобалното производство на ретки земни минерали и други стратешки важни материјали долго време е доминирано од Кина, поради што западните земји очајно бараат други алтернативни извори – вклучувајќи ја и Украина.