Говорниот развој кај малите деца се случува брзо и интензивно во текот на првите неколку години од животот. Иако постојат индивидуални разлики, постојат јасни професионални критериуми кои им помагаат на родителите и педијатрите да го препознаат доцнењето во развојот на говорот и да реагираат на време.
Логопедите предупредуваат дека детето треба да знае најмалку сто зборови до тригодишна возраст и треба да може да составува едноставни реченици од три до четири зборови, како на пример: „Мамо, дај ми малку вода“, „Ајде да одиме во парк“ или „Тато, дојди“. Ако детето на таа возраст не користи најмалку сто зборови, ова е знак дека е неопходна проценка од специјалист.
Покрај бројот на зборови, важна е и разбирливоста на говорот. Говорот на детето на таа возраст треба да биде разбирлив за родителите и луѓето од неговата блиска околина во најмалку 75 проценти од случаите.
Доколку детето не разбира едноставни инструкции како што се „Донеси играчка“ или „Седни на столчето“, се препорачува и консултација со логопед. Експертите нагласуваат дека не треба да се чека до училишна возраст за да се открие и третира проблем со говорот, бидејќи раната интервенција дава најдобри резултати.
Тешкотиите во говорот кои не се препознаат и третираат навреме, подоцна можат да доведат до проблеми во учењето, социјализацијата и емоционалниот развој. Децата кои не го развиваат говорот навреме, честопати се соочуваат со тешкотии во комуникацијата, фрустрација и повлекување.
Не одложувајте со барање помош
Според логопедите, децата кои не го користат говорот за изразување на потреби, емоции и мисли до тригодишна возраст честопати имаат тешкотии кои бараат логопедска терапија. Исто така, оптималниот развој на гласот се јавува помеѓу две и четири години, а отсуството на клучни звуци или неможноста за составување реченици може да биде сигнал за развојни нарушувања како што е јазична дисфазија.
Важно е да се нагласи дека секој родител може да помогне во поттикнувањето на говорот, преку игра, читање, именување предмети во околината и секојдневни разговори со детето. Меѓутоа, доколку има знаци на застој, стручната помош не треба да се одложува.
На родителите им се препорачува редовно да го следат напредокот на своето дете и да не се двоумат да побараат помош доколку сметаат дека говорот не е во согласност со очекуваните развојни фази. Посетата на логопед не значи дека детето има траен проблем, туку дека добива навремена поддршка во својот развој.