Политиката за проширување на Унгарија: „Не“ за Украина, „Да“ за Западен Балкан

56

Унгарија се спротивставува на пристапувањето на Украина во ЕУ, заканувајќи се со вето, но Будимпешта не е целосно против проширувањето на ЕУ: премиерот Орбан ги поддржува Западен Балкан, Молдавија и Грузија во сложена балансирачка акција, објавува „Еуроњуз“.

Унгарија е позната во Европската Унија по своето противење на кандидатурата на Украина за членство во ЕУ, а нејзината закана со вето се заканува со отворање на поглавја од преговорите за Киев.

Сепак, ставот на Унгарија за проширувањето е нијансиран чин на балансирање, бидејќи премиерот Виктор Орбан силно ги поддржува напорите на земјите од Западен Балкан да се приклучат кон ЕУ, како и оние на Молдавија и Грузија.

Унгарската влада јасно стави до знаење дека Русија е одговорна за целосната инвазија на Украина и повика на итен прекин на огнот и мировни преговори.

Унгарија обезбедува хуманитарна помош и електрична енергија за Украина, но се спротивставува на каква било финансиска или воена поддршка за Киев. Аргументот на Будимпешта е дека понатамошната европска поддршка само ќе ја продолжи војната и ќе доведе до воена ескалација, загрозувајќи го мирот во Европа. Унгарија е критикувана од некои од нејзините европски партнери за одржување на политички и трговски врски со Русија преку купување енергија.

Зошто Унгарија е толку против приклучувањето на Украина кон ЕУ?

Унгарија е најгласниот противник на кандидатурата на Украина за членство во ЕУ во рамките на блокот, тврдејќи дека пристапувањето на Украина во ЕУ би било негативно за Европа, а особено за Унгарија.

По ова прашање, Будимпешта е во малцинство меѓу европските лидери кои започнаа преговори со Украина во 2023 година, на гласање од кое Орбан беше забележително отсутен.

Унгарската влада оваа година започна таканаречени национални консултации, необврзувачко внатрешно истражување за кандидатурата на Украина за членство во ЕУ, во кое 95% од испитаниците се спротивставија на членството на Украина, според Будимпешта.

„Не би сакал Унгарија да биде членка на унија каде што нова членка е постојано во опасност од војна и може да нè вовлече во неа. Ако Украинците станат членки на унијата, таа војна ќе стане и наша војна. И ние не го сакаме тоа“, им рече Орбан на новинарите на состанокот на Европскиот совет во Брисел минатата недела.

Унгарија, исто така, тврди дека источните граници на Украина не се дефинитивно дефинирани и не е против можни отстапки, иако претседателот Володимир Зеленски постојано повторува дека нема да отстапи територија на Русија за прекин на огнот, бидејќи тоа би било спротивно на уставот на земјата.

Будимпешта, исто така, тврди дека членството на Украина во ЕУ би било скапо за Европа, бидејќи голем дел од заедничкиот европски буџет би можел да се пренасочи кон нејзината реконструкција.

Украина, исто така, би можела да има корист од кохезивните и земјоделските фондови на блокот. Будимпешта е нето примател на обете. Претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, изјави дека проширувањето неизбежно би довело до преиспитување на заедничкиот буџет.

Како алтернатива, Орбан предложи стратешко партнерство со Украина, статус што Киев веќе го ужива од 2017 година, кога го потпиша Договорот за асоцијација меѓу ЕУ и Украина.

А проширувањето кон Западен Балкан?

Во меѓувреме, Унгарија го поддржува проширувањето на ЕУ кон Западен Балкан, вклучувајќи ги Србија, Македонија, Црна Гора, Албанија и Босна и Херцеговина.

Унгарскиот министер за европски прашања, Јанош Бока, во октомври изјави дека нивното место во Европската Унија е јасно.

„Земјите од Западен Балкан со години ги исполнуваат повеќето услови за членство, но не напредуваат со темпото што го заслужуваат“, рече Бока.

Будимпешта тврди дека проширувањето би ја зголемило регионалната стабилност.

„Јасно е дека ако нема стабилност на Западен Балкан, ако има немири и ако конфликтите го дефинираат секојдневниот живот, тогаш ќе има постојана неизвесност што произлегува од регионот“, изјави унгарскиот министер за надворешни работи, Петер Сијарто, минатиот јули.

Унгарија има силни деловни интереси во регионите, особено во енергетиката и банкарството. Будимпешта, исто така, одржува врски со соседна Србија. Двете земји тесно соработуваат во трговијата, миграцијата, енергетиката и одбраната.

Унгарија го поддржува пристапувањето на Молдавија во ЕУ без никакви предуслови.

„Унгарија досега го поддржуваше членството на Молдавија во ЕУ и ќе продолжиме да го правиме тоа; нема компромис или дебата за ова прашање“, рече Виктор Орбан претходно оваа година, додавајќи дека Молдавија обезбедува многу потребна работна сила за ЕУ.

Европскиот парламент, исто така, издаде резолуција во која изразува загриженост за исходот од парламентарните избори во Грузија и повикува на повторно гласање. По изборите, Орбан отпатува во Тбилиси, изразувајќи ја својата поддршка за грузиската влада.

Дали ќе биде потребна едногласност за финализирање на процесот?

Иако унгарската влада ја отфрла идејата за промена на правилата за едногласност за да се олесни процесот за Украина и сака да го задржи своето право на вето, Орбан во минатото покажа дека е подготвен да го стори тоа кога има економски стимулации.

На критичниот самит на ЕУ во декември 2023 година, Орбан излезе од салата каде што европските лидери ги водеа своите приватни дискусии, дозволувајќи им да го протуркаат почетокот на преговорите со Украина во 26-те места без ветото на Унгарија.

Порано истата недела, Европската комисија ослободи 10,2 милијарди евра замрзнати средства од ЕУ за Унгарија, наведувајќи „одреден напредок“ во судските реформи.

Во тоа време, ЕУ ги негираше тврдењата дека двете одлуки се поврзани.

Два месеци подоцна, на самитот во февруари 2024 година, Орбан го укина ветото на Финансискиот инструмент за Украина, дозволувајќи ѝ на ЕУ да одобри пакет поддршка од 50 милијарди евра за Киев.

Доколку Орбан ја изгуби власта следната година, кога земјата треба да одржи парламентарни избори во април, политиката на земјата кон пристапувањето на Украина би можела драматично да се промени под влада предводена од опозицијата.