Од почетокот на руската инвазија на Украина во 2022 година, меѓународните компании платиле повеќе од 51,8 милијарди евра даноци на Кремљ – доволно за финансирање на 10.000 дронови за напад врз украински градови. Само во 2024 година, тие платиле речиси 17,2 милијарди евра даноци, објави Euronews, повикувајќи се на извештај на Киевската школа за економија (KSE), иницијативата „Squeezing Putin“ и B4Ukraine, глобална коалиција на организации на граѓанското општество која се залага за блокирање на пристапот до економските ресурси зад руската агресија.
„Компаниите ја поддржуваат воената економија на Русија со плаќање даноци“, вели Незир Синани, директор на B4Ukraine. Со престојот во Русија, верува тој, овие компании директно придонесуваат за руската економија, што значи дека се и соучесници во војната на агресија на Русија. „Овие странски компании очигледно сè уште придонесуваат за руската економија и со тоа ја поддржуваат војната“, рече Синани, додавајќи дека тоа е „правна дупка што треба да се затвори“.
Според B4Ukraine, буџетот за одбрана на Русија за 2025 година е 125 милијарди евра, а речиси половина од таа сума се троши за регрутација за воена служба во војната против Украина.
Германските компании се втори по американските компании во однос на даночните плаќања на Кремљ. Во 2024 година, американските компании платиле 1 милијарда евра корпоративни даноци, додека германските компании платиле 513,5 милиони евра, според извештајот на KSE. KSE проценува дека германските компании платиле до 1,72 милијарди евра разни даноци на Русија годишно помеѓу 2022 и 2024 година.
„Имаме одговорност кон нашите 1.800 вработени и нивните семејства, како и кон долгогодишните партнери на групацијата Хохланд во Русија“, изјавија оттаму за Euronews, кој праша неколку германски компании зошто останале во Русија.
Групацијата Хохланд има три фабрики во Русија и, и покрај војната, продолжува да работи во земјата бидејќи, како што велат, повлекувањето „не е опција“. Семејната компанија вели дека „силно ја осудува неоправданата војна на руската влада против народот на Украина“, но нема планови да ги продаде своите операции во Русија, и покрај „значајниот пад на профитабилноста во 2024 година“. Хохланд одби да каже колку од вкупниот приход доаѓа од Русија или колку данок плаќа таму.
Случајот со германските компании
Дури 55 проценти од оние што беа активни пред инвазијата сè уште работат во Русија.
Тие додадоа дека, во случај на повлекување, „руската држава би имала уште поголема корист“. Повлекувањето од Русија станува сè поскапо. Русија минатата година објави дека процесот на излез за странските компании ќе стане поскап, според министерот за финансии Антон Силуанов, како што објави државната новинска агенција Интерфакс. Данокот на вредноста на продажбата на бизниси се зголеми од 15 на 35 проценти.
Задолжителниот попуст што компаниите мора да го понудат при продажба на средства е исто така зголемен од 50 на 60 проценти. Трансакциите во вредност од над 555,6 милиони евра бараат одобрение од рускиот претседател Владимир Путин, според рускиот бизнис портал РБК.
Според Руската Федерална даночна служба, стапката на корпоративен данок за странските компании е 25 проценти – иста како и за домашните. Но, компаниите во Русија не само што плаќаат даноци, туку остваруваат и профит. KSE проценува дека германските компании во Русија оствариле вкупен промет од околу 21,7 милијарди долари во 2024 година.
На почетокот на јули, KSE објави дека само 503 меѓународни компании, или 12 проценти, целосно се повлекле од Русија – или со продажба или со ликвидација на нивните операции. Речиси една третина (33,2 проценти или 1.387 компании) ги прекинале операциите или најавиле повлекување. Сепак, 2.287 компании (54,8 проценти) сè уште се активни на рускиот пазар.
Во случајот со германските компании, 55 проценти од оние што биле активни пред инвазијата сè уште работат во Русија, според B4Ukraine. Уште 135 компании официјално објавија дека ќе ги прекинат операциите или привремено ќе ги намалат своите активности. Само 74 се повлекле целосно од рускиот пазар.
125 милијарди евра – тоа е вредноста на рускиот буџет за одбрана за 2025 година.
Синани, сепак, предупредува дека ангажирањето на германските компании не е ограничено само на плаќање даноци. „Останувањето во Русија значи дека овие компании ризикуваат да се заплеткаат во воената машинерија на земјата“, истакнува тој. Затоа Knauf, една од најактивните германски компании во Русија, е под оган. Според истрагата на политичкото списание „Монитор“ на германскиот јавен радиодифузен сервис АРД, компанијата била вклучена во реконструкцијата на Мариупол, каде што нејзиниот дистрибутер изградил станбен проект користејќи ги материјалите на компанијата за руското Министерство за одбрана – и јавно го рекламирал.
Knauf минатата година објави дека има намера да се повлече од рускиот пазар. Сепак, преговорите со потенцијален купувач за жал не успеаја, соопшти компанијата, додавајќи дека истражува други опции за спроведување на излезот. „Откако објави повлекување, групацијата Knauf не оствари никаква добивка од своите руски операции“, тврди компанијата, според „Пословни дневник“.
Германската влада досега ѝ обезбеди на Украина 44 милијарди евра воена, хуманитарна и финансиска помош. Сепак, економските санкции против Русија не се доволно ефикасни. Синани предупредува дека компаниите ја поддржуваат воената економија на Русија не само преку даноци, туку и преку синџирите на снабдување, технологијата и образованието што ги обезбедуваат. „Единствената причина зошто некои луѓе тврдат дека санкциите не функционираат е тоа што тие не се целосно спроведени“, вели директорот на B4Ukraine.
„Бројот на германски компании што ја поддржуваат руската економија е неоправдано висок“, вели Синани, додавајќи дека властите не вршат доволен притисок врз овие компании побрзо да се повлечат од рускиот пазар. Тој се залага за целосно повлекување на странските компании од Русија. „Сега има доволно примери за тоа како другите компании го направиле ова“, истакнува тој, убеден дека нема оправдување за продолжување на бизнисот во Русија. „Предајте ги клучевите и веднаш напуштете ја земјата“, рече директорот на B4Ukraine, Незир Синани.