Со спуштена глава и тивок глас, германскиот канцелар Фридрих Мерц потврди дека Украина е „подготвена“ да прифати територијални отстапки. Како што дознава „Ле Монд“, Киев се согласил на клучна точка во преговорите со САД и Русија – воспоставување демилитаризирана зона во Донбас. Оваа отстапка доби поддршка од европските лидери кои сакаат да се стави крај на речиси четиригодишната војна.
Ова е елемент од ревидираниот мировен план на САД што претседателот Володимир Зеленски му го доставил на американскиот претседател Доналд Трамп. Мерц потврди дека францускиот претседател Емануел Макрон и британскиот премиер Кир Стармер, исто така, учествувале во развојот на предлогот. Според украинскиот предлог, демилитаризираната зона би значела повлекување и на украинските и на руските сили од двете страни на постојната фронтова линија. Донбас потоа би бил ставен под надзор на меѓународна мисија, во која Киев се надева дека ќе ги вклучи и САД.
„Логично е да се утврди повлекувањето од двете страни на линијата“, рече украинскиот преговарач Михајло Подољак. „Ќе биде потребно да се дефинира дали ќе се повлече целото оружје или само тешкото оружје и кој ќе го следи почитувањето на договорите“. Тој исто така нагласи дека ова е „природен формат за завршување на конфликтот“, со дел од територијата што останува под руска окупација и воспоставување линија на поделба.
Предлогот многу потсетува на демилитаризираната зона воспоставена меѓу Северна и Јужна Кореја во 1953 година. Во украинскиот случај, зоната би била уште подолга и подлабока. Подољак нагласува дека ќе биде клучно прецизно да се дефинираат улогите на меѓународните сили, вклучително и следење на движењето на трупите, почитување на линијата на поделба и спроведување на договорот.
Фотографија: Х/Oфицијален профил на Володомир Зеленски
За Зеленски, ова е болен чекор, но неопходен за да се избегне целосно губење на неокупираниот дел од Донбас, што Москва го бара со месеци. Ова останува неприфатливо за украинскиот претседател, свесен за силното противење во војската и меѓу граѓаните. Порано оваа недела, тој повтори дека нема „ниту морално, ниту законско право“ да се откаже од украинската територија и дека секој договор би морал да биде „фер“ и потврден со избори или референдум.
Документот испратен до Вашингтон се состои од три дела. Првиот опишува предлог за крај на војната во околу дваесет точки. Вториот се однесува на идната европска безбедносна архитектура и гаранциите што треба да спречат нова руска агресија. Третиот дел се занимава со реконструкцијата на земјата.
„Агресорот мора да учествува во финансирањето на реконструкцијата. Во спротивно, ќе почувствува дека профитирал од војната“, предупреди Подољак.
Европски дипломат кој сакаше да остане анонимен ги опиша отстапките како „тешки одлуки“, оценувајќи дека деловите за безбедносни гаранции и реконструкција служат како еден вид компензација за Киев. Киев и европските престолнини се обидуваат да го ублажат растечкото незадоволство од Доналд Трамп, кој наводно бил „груб“ во разговорот со европските лидери, верувајќи дека застојот во преговорите е вина на Украинците и Европејците. Трамп дополнително го критикуваше недостатокот на претседателски избори во Украина, тврдејќи дека земјата „веќе не е демократија“.
Подољак одговори дека Украина, со безбедносни гаранции и финансирање на изборите, ќе биде подготвена да го организира гласањето.
Фото: Јутјуб/Принтскрин/TVP WORLD
„Единствената пречка е војната“, рече тој. Зеленски во четврток откри дека САД, исто така, предлагаат создавање „слободна економска зона“ и демилитаризирана зона на исток, со можност за повлекување на руските сили од север, но не и од југ. За да се приближат ставовите, претставници на САД, Франција, Велика Британија, Германија и Украина би можеле да се сретнат во Париз во сабота, а Мерц, исто така, предлага состанок на лидерите во Берлин два дена подоцна. Дали Трамп ќе дојде, останува неизвесно.
„Ќе видиме“, рече американскиот претседател, додавајќи дека не сака да „губи време“, но сепак постави рок за постигнување договор за Божиќ.
Олександр Мережко, претседател на комисијата за надворешни работи на украинскиот парламент, предупредува дека притисокот нема да влијае на Киев: „Ако Трамп нè напушти, тој ќе се смета за нов Чемберлен“.
Според него, договорот со Владимир Путин е сè уште илузија. „Украинците сакаат да живеат, а Путин сака да нè уништи“, заклучи тој.