AI анализи

AI анализи: Дали проектот „Градски воз“ ќе го олесни и подобри јавниот превоз во градот или ќе биде само нов товар на веќе задолжените „Македонски железници – Транспорт“?

Тоа е клучно прашање, а одговорот зависи од начинот на реализација и оперативното управување на проектот

од Vladimir Zorba
53 прегледи Фото: Фејсбук/Александар Николоски

Тоа е клучно прашање, а одговорот зависи од начинот на реализација и оперативното управување на проектот.

Проектот „Градски воз“ во Скопје има потенцијал значително да го олесни и подобри јавниот превоз, но истовремено носи ризици да стане финансиски товар за „Македонски железници – Транспорт“ (МЖТ).

🌟 Потенцијални придобивки (Олеснување на превозот)

Според најавите од надлежните (Влада, Град Скопје, МЖ Инфраструктура), главните придобивки се:

  • Алтернатива за сообраќајниот хаос: Градскиот воз користи постоечка железничка инфраструктура (која се реконструира) за да понуди брза и сигурна врска од приградските населби до центарот на градот.

    • Време на патување: Најавено е дека од Зелениково до Централната железничка станица ќе се патува за околу 25 минути, а од Драчево за 11-13 минути, што е значително побрзо од патување со автомобил или автобус во шпиц.

  • Еколошка компонента: Предвидено е возовите да бидат електрифицирани, што придонесува за намалување на загадувањето во градот.

  • Интеграција: Планирана е синхронизација на возниот ред на градскиот воз со автобусите на ЈСП на новите станици, со цел граѓаните да имаат интегриран и ефикасен систем.

  • Развој во три фази/коридори: Проектот се планира да се одвива во три фази, поврзувајќи ги пошироките делови на Скопје (Зелениково-Нова железничка, Миладиновце-Нова железничка, Нова железничка-Радуша/Волково).

⚠️ Потенцијални предизвици (Товар за МЖТ)

Главниот ризик лежи во фактот што „Македонски железници – Транспорт“ (МЖТ) веќе е компанија со акумулирани долгови и финансиски проблеми.

  • Оперативни трошоци: Интензивното одржување на редовни линии (градски превоз бара голема фреквенција и точност) значително ќе ги зголеми оперативните трошоци на МЖТ.

  • Набавка на возен парк: За проектот е потребна набавка на нови, модерни возови (локомотиви и вагони) прилагодени за чести старт-стоп режими на градски превоз, што е голема капитална инвестиција. Се преговара со ЕБОР за набавка.

  • Конкуренција со карго сообраќајот: Доколку линиите на градскиот воз ја намалат пропустната моќ на пругите за товарниот сообраќај, тоа може негативно да се одрази на приходите од карго транспортот, кој е поважен извор на приходи за МЖТ.

  • Одржување на инфраструктурата: Реконструкцијата на пругите ја врши ЈП „Железници Инфраструктура“, но оперативната одговорност и потенцијалното плаќање за користење на пругите може да биде товар.

Заклучок

Успехот на проектот ќе зависи од тоа дали приходите од продажбата на билети и, што е уште поважно, државните или градските субвенции за градскиот превоз ќе бидат доволни за да ги покријат оперативните трошоци и амортизацијата.

Ако:

  1. Се обезбеди соодветен нов возен парк.

  2. Фреквенцијата на сообраќање е висока и точна.

  3. Интеграцијата со ЈСП функционира беспрекорно.

  4. Властите обезбедат одржлив и транспарентен механизам за покривање на оперативните загуби (наместо да ги префрлаат на МЖТ).

Тогаш, проектот ќе го подобри јавниот превоз. Во спротивно, постои сериозен ризик да се претвори во дополнителен финансиски товар за веќе задолжените „Македонски железници – Транспорт“.

Извор: Gemini